همانطور كه گفتيم فوايد جسمى و بهداشتى روزه اگر چه چشمگير و غير قابل انكار است، ولى مهمترين فوايد روزه اثرات بهداشتى آن نيست، متأسفانه برخى در بررسى فوايد روزه تنها به همين اثرات بهداشتى آن بسنده كرده اند، در حالى كه فوايد برتر روزه به جنبه هاى معنوى آن مربوط مى شود، فوايد جسمى روزه با اثرات معنوى آن در سازندگى، تربيت و تزكيه انسان، قابل مقايسه نيست. اگر چه همان فوايد طبى هم گواهى است بر اصالت اسلام عزيز، چرا كه اين آيين فطرى و آسمانى، چهارده قرن پيش با ژرف بينى و احاطه ايى كه جز از خداى متعال نمى تواند بود، در محيط جاهليت عرب دستوراتى براى انسانها وضع كرده است كه دانش پزشكى انسان متمدن عصر ما با پيشرفت خود روز به روز، به گوشه هايى از حكمت آن پى مى برد.

روزه عامل بازدارنده از گناه

روزه، به ويژه روزه ماه مبارك رمضان كه در اسلام بر همه مسلمين مكلف كه بتوانند روزه بگيرند واجب است، عامل مؤثرى است در ايجاد و تقويت روحيه تقوى و پرهيزكارى: قرآن مجيد اين فايده بزرگ روزه را با جمله «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» يادآور مى شود، و اين عبادت را عامل تقوى مى شمارد.

تقوى و پرهيزگارى در تربيت و سازندگى و شخصيت اسلامى يك مسلمان نقش بسيار مهمى دارد، و براى رسيدن به همين اثر پرارزش است كه بهترين عبادت در ماه صيام و در حال روزه اجتناب از گناهان است.

از پيامبر بزرگوار(صلى الله عليه وآله وسلم) روايت است كه در خطابه اى فضيلت هاى ماه رمضان را براى مسلمانان بيان فرمودند; على(عليه السلام) پرسيد: بهترين اعمال در اين ماه چيست؟

پيامبر پاسخ دادند: «اَلْوَرَعُ عَنْ مَحارِمِ اللّهِ». اجتناب و پرهيز از گناهان و از كارهايى است كه خدا حرام كرده است.

روزه دار با بكار بستن اين دستور الهى كه شرط كمال روزه است، روح تقوى را در خود زنده مى كند، و اين مراقبت ثمربخش در ماه مبارك رمضان و در حال روزه بسيار آسان تر است چرا كه گرسنگى و تشنگى و ديگر محدوديتهاى روزه، شعله هاى سركش غرايز حيوانى و هوسها را تا حد چشمگيرى خاموش مى سازد، و حتى اگر موقتاً هم باشد گريبان عقل و جان را از چنگ شهوات رها مى سازد و براى روزه دار زمينه اى آماده براى تمرين تقوى و پرهيزگارى فراهم مى شود، و با مراقبت و تمرين پياپى در يك ماه، نيروى بازدارنده از گناه در او به وجود مى آيد، و خصلت خوددارى در او ريشه مى گيرد و رشد مى كند، و او با گذراندن اين برنامه يك ماهه توفيق مى يابد كه پس از ماه روزه نيز پرهيزگار باقى بماند، و بدين ترتيب به مقام پرارج «تقوى» كه به تعبير قرآن و فرموده پيشوايان معصوم ما، كرامت انسان بدان وابسته است نائل آيد.^[9]