اوّل: حضور قلب. يعنى دل از غير خدا فارغ باشد و با هر فعل و قول، دل هم حضور داشته باشد نه آنكه غافل باشد.
دوّم : تفهّم. يعنى دل انسان با معناى افعال و اقوال حضور داشته باشد. اين مرتبه اى بالاتر از حضور است.
سوّم: تعظيم نسبت به خداى متعال.
چهارم: هيبت و هراس از او در دل داشتن، كه نتيجه اخلاص و تعظيم است.
پنجم: اميدوارى به فضل و قبول پروردگار.
ششم: حيا و احساس شرم از قصور در بندگى.
چگونه مى توان اين معانى را به دست آورد؟
امّا «حضور»، با اهتمام ورزيدن به دست مى آيد. دل تابعِ اين كشش است. اگر همت تو نماز باشد، دل هم نزد آن حاضر است، امّا اگر فكرت جاى ديگر باشد، دل هم همانجاست. خداوند براى هيچ كس دو دل قرار نداده است. اگر به حقيقت نماز باور داشته باشى و آن را معراج بدانى، دلت جاى ديگر نمى رود. كسى كه معتقد باشد خدا بهتر و پايدارتر است، در نماز هم قلبش همراه اين باور خواهد بود.
امّا «تفهّم»، آن است كه به مقصد و هدف و معناى هر قول و فعل نماز توجّه داشته باشى. نماز، معجونى الهى است كه درمان هر درد در آن است و براى انسان سعادت كامل را مى آورد و اگر افعال نماز، بدون توجه به آن مقصودها انجام شود، گويا انجام نشده است.
