كسانى كه به اعمال و انديشه هايى روى مى آورند، كه نفس را به دوزخ مى كشاند، به خويشتن ظلم كرده اند. زيرا كه آن را با پوچى برابر كرده اند، برابر با دنيايى كرده اند كه در مقابل گوهر پرارزش وجود انسانى هيچ ارزشى ندارند. ولى اين رو آورندگان به غير خدا چنين گمان برده اند كه دنيا جايگاه امن، آرامش، خلود، عزّت و سعادت ابدى است. و آن را به جاى بهشت نهاده اند، در صورتى كه دنيا چنين وجودى نيست، و اعتقاد به چنين وجودى براى دنيا جز هستى پندارى چيز ديگرى نمى باشد.

شكى نيست كه انسان طالب زيبائيها، خوشيها، برتريها، قدرت، علم، محبّت و... است و هيچ انسانى در جهت خسران خود گام نمى نهد و لكن احياناً روى عدم آگاهى صحيح و با لجاجت، و فروافتادن در بعد احساس و كنار گذاشتن عقل، به مسائلى روى مى آورد كه واقعيت ندارد و تأمين كننده خواسته هاى والاى او نيستند و ليكن او به اشتباه چنين مى پندارد كه حركتى در متن واقعيتها دارد. قدرت مادّى، خوشيهاى زودگذر محبّتهاى شهوانى و... مسائلى هستند كه انسان را در خواسته هاى وجودى او حمايت نمى كنند، زيرا محدودند، فانى اند، زودگذرند. فرعون، نمرود و قارون و هر انسان داراى قدرت سياسى، اقتصادى و... هر چند گمان مى برد كه داراى قدرت است و مى تواند زيبائيهاى دنيوى را به استخدام خود در آوردو ليكن انسانيست فرومانده در استعداد انسانى و سر در آورده از حيوانيت، كه در مقابل كوچكترين حادثه مادى تاب مقاومت و صبر ندارد و خود را مى بازد و براى نجات خويش به هر جنايتى چنگ مى زند، تا شايد راه چاره اى بيابد. ناچيزترين مسأله مخالف با ايده اش را نمى تواند تحمّل كند و در برابر آن با ضعف و زبونى به مكر و حيله چنگ مى زند تا شايد خود را از آن برهاند.

انسانهاى فرورفته در هستى پندارى، نفسشان تهى از صفات عالى انسانى چون جود، كرم، شرافت، حرّيّت، تواضع، فتوّت، عفو و بخشش و... است، و چنانچه عملى از آ نها رنگ صفتى از صفات انسانى داشته باشد; و به عبارت ديگر هر چند از ظاهرى زيبا برخوردار باشد لكن باطنش پليد است، زيرا در جهت ميلى از اميال شهوانى اوست و ديگر اين كه جنبه مصلحتى دارد نه جنبه انسانى و آن صفت انسانى بعنوان وسيله براى وصول به پندارهاى واهى نفس اظهار شده است. نه اين كه نفس مزيّن به آن باشد و از حيث منشأ فعلى شايسته شده باشد.