نائبان خاص امام(عليه السلام) از پرهيزكارترين و شريفترين مردان عصر خويش و بسيار مورد اعتماد و اطمينان شيعيان بودند. در طول سال هاى «غيبت صغرى» شيعيان پرسش ها و مشكلات خود را به آن بزرگواران عرضه مى داشتند و امام پاسخ را توسط آنان براى شيعيان مى فرستادند، در آن هنگام اين گونه ارتباط براى همه ممكن بود و حتى برخى از شايستگان توانستند توسط نائبان خاص خدمت امام شرفياب و به ديدار آن عزيز موفق شوند.
كرامات و معجزاتى كه در اين دوره از ناحيه امام و به وسيله نائبان خاص بروز مى كرد شيعيان را نسبت به آنان مطمئن تر مى ساخت; مرحوم شيخ طوسى در كتاب «احتجاج» مى نويسد:
«هيچ يك از نائبان خاص امام عصر، ارواحنا فداه، به نيابت قيام نكرد مگر با فرمان صريحى از جانب امام(عليه السلام) و نيز با تعيين و نصب و معرفى نائب قبلى، و شيعه نيز گفتار هيچ يك را نپذيرفت مگر بعد از بروز نشانه و معجزه اى به دست هر يك از آنان از طرف امام عصر(عليه السلام) كه بر راستى گفتار و درستى نيابتشان دلالت مى كرد...».[103]
به هر صورت با پايان گرفتن دوران «غيبت صغرى» دوران «غيبت كبرى» آغاز شد و هنوز ادامه دارد; در زمان غيبت صغرى مردم مى توانستند پاسخ مسائل خود را از امام توسط نوّاب خاص دريافت دارند; ولى در اين زمان اين كار ممكن نيست، و مردم بايد مسائل خود را به نوّاب عام آن بزرگوار عرضه كنند و پاسخ مسائل را از آنان بگيرند، زيرا نظر آنان به حكم تخصصى كه دارند و نيز به حكم رواياتى كه وارد شده حجت است; «مرحوم كشّى» مى نويسد توقيعى از ناحيه امام(عليه السلام) صادر شد كه در آن فرموده اند: «عذر و بهانه اى براى هيچ يك از دوستان ما در تشكيك نسبت به آنچه ثقات ما از ما نقل مى كنند نيست، دانستند كه ما سرّ خود را به آنان واگذار كرديم و به آنان داديم».[104]
و نيز «شيخ طوسى» و «مرحوم شيخ صدوق» و «شيخ طبرسى» از اسحاق بن عمار نقل كرده اند كه گفت: مولاى ما حضرت مهدى(عليه السلام)(در مورد وظيفه شيعه در زمان غيبت) فرموده است: «وَاَمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعُوا فيها اِلى رُواةِ حَديثِنا فَاِنَّهُمْ حُجَّتى عَلَيْكُمْ وَاَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَيْهِمْ;[105] در حوادث و پيشامدهايى كه واقع مى شود به روايت كنندگان حديث ما رجوع كنيد كه آنان حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر آنان مى باشم».
