ياران و شاگردان امام(عليه السلام)
چنانكه گفتيم، حكّام اموى و عبّاسى، امامان گرامى ما را به شدت تحت نظر و مراقبت داشتند، حتى گاهى از تماس مردم با آن بزرگواران مانع مى شدند. در عين حال در اواخر حكومت بنى اميه و اوائل حكومت بنى عباس، به جهت ضعف و درگيرى ها و مشغوليت هاى آنان، مشتاقان فرصت يافتند از محضر امام باقر و امام صادق(عليهما السلام)استفاده برند و كسب علم و فيض نمايند.
اشتياق دانش پژوهان و ديانت جويان به بهره گيرى از فيضان علوم امامان(عليهم السلام)چنان بود كه نه تنها در چنين فرصت كه حتى در سخت ترين شرايط خفقان نيز كم و بيش، به هر صورت كه ممكن مى شد، خود را به امام مى رساندند و فراخور درك و خواسته خويش از خرمن كمالات ايشان خوشه اى مى چيدند.
در مكتب امام صادق(عليه السلام) شاگردان بسيارى پرورش يافتند كه علوم و معارف اسلامى را در زمينه هاى مختلف فرا گرفته و به ديگران منتقل ساختند; شيخ طوسى در كتاب رجال حدود چهار هزار نفر را كه از محضر امام صادق(عليه السلام)استفاده علمى يا روايت كرده اند نام مى برد. ما در اين جا براى تجليل از مقام شامخ آنان و قدردانى از زحماتشان در راه انتقال علوم و معارف به نسلهاى بعد، به اختصار سه تن از آنان را معرفى مى كنيم.
1ـ حمران بن اعين شيبانى
خانواده اعين عموماً از شيعيان خاص ائمه و از علاقمندان به خاندان رسالت بودند. حمران و برادرش زراره هر دو از درخشنده ترين چهره هاى شيعى و از علماء و فقهاى نامدار عصر خود و از ياران بزرگ امام باقر و امام صادق(عليهما السلام)محسوب مى شدند.
