نيازبه تفريح،تفريحات سالم(8)

نيازبه تفـريح،تفريحات سالم

دوره پنجم، شماره هشت

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 2 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

نام جزوه: نياز به تفريح، تفريحات سالم

نويسنده : هيأت تحريريه مؤسسه در راه حق

ناشر : مؤسسه در راه حق قم - تلفن 2-7743221

تيراژ: 20000 جلد

نوبت چاپ : مكرّر

تاريخ چاپ : 1378 هـ ش

قطع: جیبی

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 3 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پيش گفتار:

رژيم منحط پهلوى، از حربه هاى گوناگونى براى خام ساختن جامعه و به ويژه نابودى استعداد قشر جوان، و به بى راهه كشاندن فكر و فعاليت آنان، سود مى جست. و بى ترديد يكى از حربه هاى مؤثر وخطرناك او دخالت در ساعات فراغت جامعه وتعيين روش هاى بدلى و مخرّب تفريح بود، تا در عين سرگرم ماندن و تخدير شدن قشرها; جامعه هرچه بيشتر در فساد و تباهى غرق شود و از ايمان و اعتقاد بدور افتد; بدين گمان كه چون چنين انجام شود رژيم و اربابانش در تحميل استثمار خويش و

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 4 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

غارت بى امان هستى كشور با هيچ مانعى روبرو نمى شوند. و براستى نيز جامعه را به سراشيب چنين سقوط قطعى برده بودند، و اگر دست تواناى خداى جهان و دل بيدار و خداپرست رهبران بزرگ مذهبى و به ويژه هوشيارى و مبازره بى امان رهبر عالى قدر و زعيم بزرگوار، امام خمينى(قدس سره) نبود، و نيز اگر نبود جامعه ى مسلمان ايران، با تكيه بر فرهنگ مقاومت شيعى، هماره - حتى در اوج آرامشى كه براى طاغوتيان بى خبرى و بيعارى ملت را مسلم مى نمود - نهضت را در اعماق و درخون خود زنده و پويا مى داشت; شايد هنوز هم طاغوت پهلوى بر كشور مسلط مى ماند. و شايد هنوز هم براى همه چيز اين ملت، سازمان سياى امريكا تصميم مى گرفت، و شايد ساليان طولانى ترى را در ظلمات ظلم و استعمارى سپرى مى ساختيم.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 5 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

خداى را سپاس شايسته، كه طومار ستم را به دست تواناى بندگان ستمديده ى خويش در هم پيچيد، و روزى نو وحياتى تازه به اين آب و خاك ارزانى داشت. و اينك ما ستم ديدگان مسلمان شيعه چشم به راه عزيز غايب خويش داريم و از خداى توانا خواستاريم تا همراه با اين بهار زيباى آزادى، زيباترين گل بوستان خدا، رهبر رهبران، امام معصوم غايب و حجّت قائم(عليه السلام)خويش را - كه از جان همه ى تشنگان درياى امامت و كرامت بر او درود - به ما بازگرداند، باشد كه در طليعه ى آزادى ايران، طلوع آزادى جهان رادريابيم...آمين يارب العالمين.

بارى; سخن از خدعه هاى شوم دشمن داشتيم، و كوشش رژيم كه روزاروز ملّت را سرگرم تر سازد و مفهوم «تفريح سالم» را از ميان بردارد و به جاى آن عيّاشى و بى بند و بارى، و بى فكرى و خامى و بيعارى را

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 6 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

جاى گزين سازد. و ديديم با آن كه روستاها از جاده و بهداشت و بسيارى چيزهاى لازم ديگر محروم بود، و روستايى در خانه هايى مى زيست كه زلزله هاى خفيف نيز ديوارش را بر سر او ويران مى ساخت; رژيم با چه بودجه هايى سعى داشت راديو و تلويزيون را در همه ى آنها پاگير و مستقر سازد، و آنگاه از بلندگوى راديو و چشم انداز تلويزيون چه چيزهائى به آنها تحويل مى داد؟!

در شهرها نيز وضع بدتر بود، نوجوان از ابتداى بلوغ و حتى پيش از بلوغ با فحشا آشنايى كامل داشت و جوان پس از سرخوردن از همه ى سرگرمى ها و تفريحات سالم پهلوى! به موادمخدر روى مى آورد.

اينك مجال بررسى همه ى ابعاد تفريحات سالم كذائى نيست و تنها مى توان گفت بيشتر جوان ها، جوانى

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 7 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

خود را مى باختند، و پدران و مادران دلواپس رفتار و كردار دختران و پسران خود و عاقبت شوم انحرافات آنان، در يأس و دلهره روزگار مى گذراندند.

در اين جزوه برآنيم كه گفتارى اگر چه كوتاه پيرامون مفهوم حقيقى «تفريح» و كاربرد آن در سازندگى فرد و جامعه و نيز تعريفى از «تفريجات سالم» بياوريم، با اين اميد كه باشكوفائى انقلاب مقدس اسلامى، رهبران و دولتها براين مهم نيز توجه شايسته اى مبذول دارند.

نياز به تفريح

از مسائل مهم زندگى، تفريح است.

نياز به تفريح طبيعى و فطرى است و بايد در تمام دوران عمر برآورده شود و برآوردن آن براى مردم لذت بخش و نشاط آور است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 8 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

هر چه كارها و فعّاليّت هاى اجتماعى، تلاشهاى تحصيلى و حرفه اى بيشتر باشد، احتياج به تفريح، شديدتر احساس مى گردد. چون اعصاب خسته مى شود و تفريح موجب مى شود كه آدمى نيرويى تازه همراه با نشاطى نوين به دست آورد و آمادگى بيشترى براى كار و فعّاليّت پيدا كند.

بى توجّهى به اين مسأله ى مهم حياتى، خطرات زيادى رابه دنبال خواهد آورد زيرا اگر وسايل تفريح سالم به قدر احتياج در دسترس مردم نباشد، اكثر مردم به نام تفريح با بى بند و بارى ها خود را مشغول مى كنند وبه راه هاى زيانبارى: (چون الكل و موادمخدر) كشانده مى شوند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 9 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

تفريح از نظر اسلام

اسلام در مقام جواب گويى به تمام خواسته ها و نيازهاى روحى و جسمى بشر، در اين زمينه نيز دستورهايى داده است. امام رضا(عليه السلام)مى فرمايد: «از لذت هاى دنيا، براى خود سهمى برگزينيد، و خواسته مشروع خويش را برآوريد تا آن جا كه به مردانگى و شخصيت شما، ضربه اى نزند و از اسراف و تندروى به دور باشد و با اين كار براى كارهاى دنيا كمك بگيريد»(1).

غريزه ى نياز به تفريح، چون ديگر غرايز، اگر آزاد و كنترل نشده باشد; به طور حتم زيان هايى به دنبال خواهد داشت. لذا آن گرامى شرايطى را تذكر مى دهد; هم چون منافى نبودن با مردانگى واجتناب نمودن از زياده روى تا

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ بحار، چاپ جديد، ج 78، ص 346 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 10 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مردم تفريحات سالم را از ناسالم باز شناسند و راه غلط را نپويند.

اميرمؤمنان(عليه السلام)- كه پيوسته درود خدا براو - نيز تفريح را يكى از وظايف روزانه ى مردم با ايمان مى داند

مى فرمايد: «شبانه روز افراد مؤمن بايد سه قسمت شود: قسمتى براى راز و نياز با پروردگار و قسمتى براى اصلاح امر معاش و تأمين زندگى و بخشى هم براى بهره بردارى از چيزهاى حلال ونيكو.»(1)

تفريح سالم و ناسالم

گفتيم: تفريح از احتياجات طبيعى آدمى است; ولى اين احتياج را، بايد از مجراى صحيح برآورد. براى اين منظور نخست بايد تفريح سالم و سودمند را از ناسالم و

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- نهج البلاغه، كلمات قصار شماره ى 382 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 11 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

زيان بخش تشخيص دهيم تا لحظه هاى تفريح را در مسير بدبختى و شكست شخصيت، صرف نكنيم.

اصولاً تفريح بايد يك وسيله براى پرورش قواى جسمى و روحى باشد; موجب نشاط روان، و عاملى براى جلوگيرى از فحشا گردد; و از تفريح هايى كه اين دو اثر را ندارند، بلكه هم موجب اختلالات روانى و هم باعث ترويج فحشاو جنايات مى باشند، بايد دورى كرد.

پس تفريح تنها جنبه ى سرگرمى ندارد، بلكه عاملى است براى تأمين سلامتى جسمى و روانى، فردى و اجتماعى و هر سرگرمى كه فاقد اين اثر باشد نمى توان برآن نام تفريح گذاشت.

لزوم ايجاد وسايل تفريح

جامعه ى امروز به وسايل تفريح نياز دارد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 12 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بديهى است تنها شناخت تفريح سالم از ناسالم، نمى تواند اجتماع آلوده ى ما را اصلاح كند. ما پس از آن كه راه صحيح سرگرمى را از راه خطرناك آن تشخيص داديم، بايد بكوشيم وسايلى را كه موجب تفريح سالم است، آماده سازيم.

اگر افراد اجتماع از وسايل سرگرمى سالم و مفيد برخوردار وبه ضرر و عواقب شوم تفريحات زيان بار و خطرناك آشنا شوند، با دست خود گور بدبختى خويش را نمى كنند، و از خطر اخلاقى و روانى محفوظ مى مانند. اگر غذاى مطبوع و سالم در اختيار انسان قرار گرفت به غذاى آلوده و كثيف دست نمى زند، و خود را آلوده و مسموم نمى سازد.

بيشترين مردم چنانند: با اين كه مى دانند و مى بينند راه پرخطرى را مى پيمايند; و هرلحظه با شكست هاى

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 13 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اخلاقى روبرو هستند خود را باز نمى دارند. اين گونه افراد بايد هميشه از دسترسى به وسايل خطر دور باشند و بايد راه كام يابى از وسايل صحيح و اساسى را به رويشان گشود.

اشتباه بزرگ جامعه!

با نهايت تأسّف بايد اعتراف كرد، دست هاى مرموزى كه وسايل تفريح ناسالم را در مقابل تفريحات سالم ترويج مى كنند، بسيار است; به گونه يى كه جامعه را قهراً به سوى تفريحات غلط و خطرناك مى كشانند.

اجتماع ما قبل از انقلاب عظيم اسلامى، در بهره بردارى از ساعت هاى فراغت، هم چون ساير آداب و رفتار خود، از غرب پيروى مى كرد و حتى تا حدودى، هنوز نيز; در صورتى كه جهان غرب در اين زمينه هم

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 17 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بى راهه رفته و هم در منجلاب فساد و گناه دست و پا مى زند. زيرا نمى داند اوقات تفريح را چگونه بگذراند و مهم تر: آن قدر وسايل تفريح ناسالم در اختيار دارد، كه بدون مجال انديشه، بى اراده به سوى آن ها روان است. اجتماع ما بدبختانه هر روز براى غرب زدگى، بيشتر آماده مى شد، به خود مى باليد كه چون غربيان باشد، و مانند كسى كه محكم ترين برهان را در اختيار دارد در جواب مى گفتند غرب چنين كرده است، ما نيز مى كنيم.

اگر قدرت فكر و انديشه را به كار مى انداختند در مى يافتند كه اين نوع سرگرمى ها نتيجه ى معكوس دارد; به جاى استراحت اعصاب و روان، ناراحتى پديد مى آورد، و به جاى جلوگيرى از مفاسد برآن ها مى افزايد، و خود عامل ازدياد جنايت و فساد اخلاق مى گردد.

اگر جامعه ى ما مى انديشيد، چون گله يى بى چوپان،

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 15 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بدون اراده و توجّه به نتايج اين گونه تفريحات، به سوى مراكزى كه نام فريبنده ى تفريح دارند، هجوم نمى برد و گوهر گران بهاى وقت را رايگان از كف نمى نهاد.

على(عليه السلام)- كه از لب پاكان بر او درود - مى فرمايد: « در لذتى كه پشيمانى آورد، و در شهوت و ميلى كه دردى را به دنبال داشته باشد; خيرى نيست.»(1)

اگر اجتماعى خواهان نيكروزى است، بايد به اين گفته توجه كند، و دورانديش باشد وعواقب كارها را بسنجد. شهوت هاو لذّت هاى زودگذر را از دريچه ى عواقب و نتايجش مطالعه كند، و پايان تفريحات ناسالم وشهوت رانى هاى نابجا را در نظر بگيرد، و از آن دورى گزيند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ غررالحكم، ص 354 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 16 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

على (عليه السلام)- كه هماره بر او درود - مى فرمايد: «در شگفتم از كسى كه عواقب بدلذت ها را مى شناسد; چگونه راه عفت و پاك دامنى را نمى پويد....؟!»(1)

***

اينك، هنگام آن رسيده است كه، به پاره يى از «تفريحات سالم» اشاره كنيم:

تفريحات سالم

دانشمندان بزرگ و روان شناسان، براى ارضاى غريزه ى تفريح نهايت اهميّت را قايل شده و يادآورى هاى سودمندى كرده اند.

آيين پاك اسلام هم، روشن بينانه، به اين موضوع نگريسته و مردم را به سوى تفريحات سالم رهبرى كرده;

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ غررالحكم، ص 218 .

و از تفريحات و سرگرمى هاى خطرناك برحذر داشته است. ذيلاً به بيان بعضى از اين راهنمايى هاى مفيد مى پردازيم و پيشاپيش به نسل جوان سفارش مى كنيم: كه بكوشند وسايل تفريح را از نوعى انتخاب كنند كه مايه ى رشد و ترقّى روحى ومعنوى آنان باشد، و به اولياى آنان نيز يادآور مى شويم وسايلى كه مايه ى ركود فكرى نوجوانان است در اختيار آنان نگذارند، زيرا همان طور كه تفريحات سالم عاملى براى رفع خستگى و ايجاد سرور و نشاط و موجب رشد فكرى است; در مقابل، تفريح ناسالم موجب ركود فكر و عقل مى گردد.

«اگر شما عادت كنيد كه خود را با تفريحات و سرگرمى هاى مصنوعى كه احتياج به به كار انداختن قواى بدنى و فكرى ندارند; مشغول سازيد، نتيجه اين خواهد بود كه رفته رفته ذوق فكرى شما ضعيف

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 18 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مى شود و از بين مى رود.(1)»

مطالعه و رشد فكرى

مطالعه و كتاب خواندن از تفريحاتى است كه در رشد فكرى و روحى مردم فوق العاده مؤثر است و اگر با ذوق و اشتياق همراه باشد، لذّت بخش و نشاط انگيز است.

على(عليه السلام) مى فرمايد: «بامطالب حكيمانه ى نوين و شگفت، جان هاى خود را نشاط دهيد; زيرا روان هم مانند بدن خسته مى شود.»(2)

گفتار حكيمانه كه از راه مطالعه و يا نشست و برخاست با دانشمندان به دست مى آيد; به روح نشاط مى بخشد و نيروى فكر را زياد مى كند.

جوانان بايد مقدارى از ساعات فراغت را به مطالعه ى

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ رشد و زندگى، ص 272 .

2 ـ كافى، ج 1 ،ص 48 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 19 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مفيد اختصاص دهند; و اگر در آغاز كار، انس و علاقه يى نداشته باشند، تكرار و تمرين، و انتخاب كتاب هاى سودمند و موافق با ذوق مى تواند آنها را علاقمند سازد.

ما اگر بتوانيم نسل جوان را به مطالعه عادت دهيم; گامى بزرگ در راه پيشرفت فكرى آن ها برداشته ايم، و در برابر انحراف و فسادشان سدّى نيرومند و بلند قرار داده ايم. اصولاً عادت نداشتن به مطالعه باعث مى شود كه ساعت هاى فراغت جوانان به انجام تفريح هاى غلط، بگذرد.

كارگران نيز كه با كارهاى يك نواخت و خسته كننده اى سروكار دارند، مى توانند با مطالعه، سرگرمى آموزنده يى داشته باشند، تا در بيرون از محيط كار، باعث به كار افتادن هوش آنان گردد و بسيارى از مطالب مذهبى و علمى بياموزند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 20 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مسافرت

مسافرت نيز يكى از تفريحات سالم و لذّت بخشى است كه در سلامت جسم و روان مؤثر است.

اسلام نيز مسلمانان را به اين تفريح صحيح و سالم فراخوانده و تشويق كرده است.

اما بايد توجه داشت كه اسلام هر نوع سير و گردش را امضاء نمى كند بل فقط آن قسم را مى پذيرد كه همراه با يك هدف انسانى باشد; هدفى كه براى فرد يا جامعه نفعى داشته باشد.

پيغمبر اسلام(صلى الله عليه وآله) مى فرمود: «سفر كنيد، تا سالم و تندرست باشيد»(1).

قرآن كريم در بيش از 10 آيه مردم را به سير و گردش

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ «سافروا، تصحوا» مستدرك، ج 2، ص 22 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 21 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

در زمين فرمان داده است تابه وضع حال مردم قرن هاى گذشته آشنا شوند و علل انحراف و انحطاط آنان را دريابند، و بادل هايى زنده و بيدار و گوش هايى شنوا زندگى كنند.

مى فرمايد: «چرا مردم سيرنكرده اند تا دل هايى داشته باشند كه با آن بفهمند يا گوش هايى كه بدان بشنوند...»(1).

يعنى : سير و گردش بايد براى پيدا و كردن دلى بيدار، و به منظور تقويت روحى، پندآموز باشد.

آنان كه براى رفع خستگى كار، و تجديد نيرو در ايّام بى كارى به سفر مى روند; هم تفريحى مسرّت بخش انجام داده اند و هم به يكى از عوامل تندرستى دست يافته اند زيرا:

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ سوره ى حج، آيه ى 46 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 22 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

«...امروزه از نظر پزشكى ثابت شده است كه زندگى، كار و خوراك يك نواخت براى شخص ضرر دارد و اعضاء زودتر فرسوده و ناتوان مى گردند پس تغيير زندگى و تنوّع بايد جزء برنامه ى بهداشتى قرار گيرد...»(1)

اما، مسافرت هايى را كه به منظور هوس رانى و عياشى است و به جاى بيدارى دل و شنوايى گوش، با كوفتگى اعصاب و خستگى فكر و جسم همراه است; نمى توان تفريح سالم ناميد و اسلام هم شديداً از آن ها جلوگيرى كرده است.

مسافرت اگر صحيح، و باهدفى مشروع، انجام يابد; يكى از عوامل پيشرفت اخلاقى و صنعتى جامعه محسوب مى شود، و بدين وسيله به ترقّى و رشد ملّت

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ مجله ى تندرست، شماره ى 6، سال 22 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 23 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

افزوده مى گردد. راستى امروزه كه مردم بارفاه و آسايش بيشترى مسافرت مى كنند، همه جا مى روند و به ممالك مترقى سرمى زنند; اگر، از آنچه مى بينند و مى شنوند عبرت بگيرند، موجبات پيشرفت هاى علمى و صنعتى خود را فراهم خواهند كرد.

اما متأسّفانه مردم در بيشتر گردش ها و مسافرتها به جاى اينكه از پيشرفتهاى علمى و صنعتى ديگران بهره گيرند هوسرانى عياشى، طرح نوين مدها و جز آن را به ارمغان مى آورند!

ورزش

ورزش نيز از تفريحات سالم و سودمند است و مانند مسافرت نشاط انگيز; و در سلامت و بهداشت افراد مؤثر، و چون سلامت بدن فراهم گردد به سلامت روح

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 24 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

هم كمك مى كند; و بديهى است نيك بختى هركس، با سلامت روح و بدن او ارتباط مستقيم دارد و اهميّت ورزش به اين است كه بدن را نيرومند ساخته و روح را اراده مى بخشد.

ناگفته پيداست كه: جوانانى مى توانند در ميدان هاى مبارزه و دفاع، مردانه بايستند ونبرد كنند، كه علاوه بر ايمان و هدف، بدنى نيرومند داشته باشند. مردان ضعيف وناتوان نه تنها در ميدان نبرد كارى نمى كنند; در ميدان مبارزه ى زندگى هم شكست مى خورند. البته بايد به ورزش هايى پرداخت كه با اصول اخلاقى وانسانى سازگار باشد.

تيراندازى

تيراندازى براى مسلمانان ضرورت دارد تا در

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 25 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مبارزه ى با دشمن و دفاع از حريم قرآن و انسانيت آمادگى داشته باشند.

پيغمبر اسلام، در ذيل آيه ى: «و اعدّوالهم ما استطعتم من قوّة...;»(1) «آن چه مى توانيد براى مبارزه با دشمنان نيرو فراهم كنيد...»; تيراندازى را از نيروها محسوب فرموده است(2).

امام صادق(عليه السلام) - كه درود خدا براو - شخصاً در مسابقه ى تيراندازى حاضر مى شد(3).

امام باقر(عليه السلام)- كه سلام ما بر او - به هشام بن عبدالملك فرمود: «من در جوانى به تير اندازى مى پرداختم و بعد از دوران جوانى رها كردم»(4).

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ سوره ى انفال، آيه ى 60 .

3 و 2 - وسائل، ج 13، ص 348 .

4 ـ مستدرك، ج 2، ص 516 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 26 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اسب دوانى

اسب دوانى هم، در اسلام اهميّت زياد دارد; و پيشواى بزرگ مسلمانان، پيامبر عزيز اسلام، خود در مسابقه ى اسب دوانى شركت مى كرد، مسلمانان را به اين ورزش تشويق مى كرد وجوايزى به برندگان اختصاص مى داد(1).

يك روز، دشمنان به مال مسلمين در مدينه حمله بردند; رسول اكرم(صلى الله عليه وآله)، با عده ايى از اصحاب بر اسب ها سوار شدند وبه دنبال آنان شتافتند، ولى هرچه رفتند بدان ها نرسيدند. ابوقتاده به عرض پيامبر رسانيد: اكنون كه دشمن رفت اجازه فرماييد باهم مسابقه بدهيم. رسول گرامى اسلام پذيرفت و با آنان در اسب سوارى مسابقه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 - وسائل، ج 13، ص 351 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 27 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

داد و از همه برنده شد...(1).

هر گونه قرار و شرط در اسب دوانى و تيراندازى مانعى ندارد. پيامبر بزرگوار اسلام(صلى الله عليه وآله) دستور مى داد اسب ها را مى دوانيدند و براى برندگان چندين مثقال نقره قرار مى داد.(2)

مسلمانان براى آمادگى جنگى با كافران به اسب دوانى و تيمار اسبان اهميّت زياد مى دادند; و در تربيت آن ها مى كوشيدند; زيرا قرآن در آيه ى: « واعدّوا لهم مااستطعتم من قوّة و من رباط الخيل...»(3). آنان را بدين كار فرمان داده است .

و طبق صريح آيه، موظف بودند در برابر دشمنان

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

2 و 1 - وسائل، ج 13، ص 346 .

3 ـ سوره ى انفال، آيه 60 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 28 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اسلام، هر چه مى توانند نيروى جنگى و اسب فراهم آورند; و اسب دوانى در اين آمادگى خيلى مؤثر بود. اين موضوع در اسلام به قدرى حائز اهميت است، كه در فقه بابى را به نام مسابقه و تيراندازى گشوده است; و كارشناسان فقه در پيرامون ارزش و شرايط آن يادآورى هاى لازم را ارائه داده اند .

شنا

شنا تفريح خوب و سودمندى است; كه در تقويت اعضاء مؤثر مى باشد.

پيامبر عزيز اسلام(صلى الله عليه وآله) مى فرمايد: «به فرزندانتان شنا و تيراندازى بياموزيد»(1).

شنا به هنگام عبور از دريا و رخ دادن جنگ وخطر و

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ «علموا اولادكم السباحة و الرمايه» وسائل، ج 15، ص 194.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 29 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

نجات دادن غريق و غير آن سودمند خواهد بود.

يادآورى

پدران و اولياى فرزندان بايد مواظب باشند; فرزندانشان به تفريح هاى نامشروع آلوده نگردند. براى تفريح در مراكزى شركت كنند كه از نظر اخلاقى و تربيتى جو سالمى داشته باشد.

رسول گرامى(صلى الله عليه وآله)فرمود: «خدا رحمت كند پدر و مادرى را، كه فرزند خود را در نيكى و صلاحيت اخلاقى كمك كند»(1).

اگر مركزى شايسته براى تفريح سالم وجود نداشته باشد بايد پدران عزيز تا اندازه ى توانايى و حدود امكانات وسايل تفريح فرزندان را در خانه ى خويش

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ وسائل، ج 15، ص 199 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 30 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

فراهم كنند، تا به عوامل فساد و آلودگى دچار نگردند.

و چه به جاست كه مردم خيرخواه مركزى براى تفريح جوانان عزيز كشور به وجود آورند; كه علاوه براين كه به نياز طبيعى آنان از نظر تفريح پاسخ گويد، مطالب اخلاقى و تربيتى و راه زندگى صحيح نيز، به آنان تعليم داده شود و از هرگونه آلودگى و فساد در امان باشند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

فهرست مطالب

پيش گفتار .....................…3

نياز به تفريح .................…7

تفريح از نظر اسلام .........…8

تفريح سالم و ناسالم ....…10

لزوم ايجاد وسايل تفريح ..…11

تفريحات سالم .............…15

مطالعه و رشد فكرى ......…17

مسافرت .....................…19

ورزش ........................…23

تيراندازى ....................…24