قـرآن اعجاز جهانى و جاودانى اسلام(15)

قـرآن اعجاز جهانى و جاودانى اسلام

درسهايى از اصول دين، شماره پانزده

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 2 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

نام جزوه : قرآن، اعجاز جهانى و جاودانى اسلام

نويسنده : هيأت تحريريه مؤسسه در راه حق

ناشر : مؤسسه در راه حق قم - تلفن 2-743221

تيراژ: 20000 جلد

نوبت چاپ : مكرّر

تاريخ چاپ : 1378 هـ ش

چاپخانه : سلمان فارسى قم - تلفن 621440

قطع: جیبی

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 3 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پيامبران و اعجاز

پيامبران الهى، هماره با نشانه هايى روشن برانگيخته مى شدند تا مردم باور آورند كه آنان از جانب پروردگار در رسيده اند.

از اين رو، آنان كه ضميرى چون آينه، روشن و چون زلال چشمه سارها، شفاف و پاك داشتند، تا آن نشانه ها را مى ديدند; دل مى سپردند و ايمان مى آوردند.

چنان كه افسونگران زمان فرعون، چون اعجاز شگفت موسى(عليه السلام)را ديدند كه چگونه عصايش، اژدهايى سهمگين شد و دانستند كه از توان بشرى بيرونست; بدو

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 4 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ايمان آوردند و از تهديد فرعون نهراسيدند.

حواريون عيسى(عليه السلام)نيز، تأثير نفس او را به چشم ديدند كه در كالبد مردگان مى دميد و به خواست خداى، مرده برمى خاست و جان مى گرفت. به او گرايش يافتند و روح و جان مرده ى خويش را با ايمان به عيسى(عليه السلام)، حيات جاودان بخشيدند.

پيامبر اسلام كه آخرين پيامبران و مهمترين و بهترين آنان بود، و دينى جاودانه آورد كه مكمّل همه ى اديان الهى شد و تا رستخيز، هماره خواهد بود; به هنگام برانگيختگى، با نشانه هايى روشن از جانب خداى آمد، تا دلايلى آشكارا بر حقّانيّت دين راستين و بهترين او باشد.

قرآن جاودانه ترين اعجاز

چنين شد كه قرآن، سند جاودانگى اسلام، در آفاق

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 5 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

فكر و انديشه ى بشرى درخشيد.

مشعلى كه برتارك دين بلند محمد(صلى الله عليه وآله)در بالاترين ستيغ خردهاى روشن بشرى، هماره فروزانست. و هماره تا خورشيد از خاور مى دمد، فروزان خواهد بود. منشور الهى روشنى است كه انوار آن، چون پرتو خورشيد، در همه ى اعصار و قرون و هميشه و تا جاودان، براى ادامه ى حيات و تأمين سعادت مردم، از هر طبقه ضرورى است.

در آن شالوده و اساس، آنچه براى هدايت مردمان لازم است، آمده است.

اصول اعتقادات و نيز روابط انسان و خدا و راههاى استحكام اين رابطه را باگفتارى به نرمى آبهاى زلال جويباران زمزمه گر; و به استوارى كوههاى ايستاده، جذّاب و شيوا و محكم، بيان مى كند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 6 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

وظايف اجتماعى مردم را شرح مى دهد، راه و رسم معاشرت را مى آموزد.

اختلاف طبقاتى و فاصله هاى ناهماهنگ را برمى چيند.

خواهان برترى «انسان» و برادرى و برابرى و تربيت آنهاست.

فصاحت و بلاغت بى مانند

احاطه به لغات و در دسترس داشتن واژه ها، چندان دشوار نيست اما، تركيب و نيز ترتيب و تنظيم آنها به شيوه يى كه رعايت فصاحت و بلاغت شده باشد و هم جمله بندى به گونه يى باشد كه بيان در همان حال كه در دسترس ذهن خواننده است، در بالاترين جايگاه باشد، كارى است كه بى رعايت قواعد باريك و دقيق ادبى و

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 7 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مهارت و ذوقى سرشار، انجام پذير نيست.

در فنّ «فصاحت و بلاغت» آمده است كه:

براى «فصاحت و بلاغت» در هر گفتار يا نوشتار، رعايت سه موضوع ضرورى است:

نخست: احاطه به واژه ها و معانى

دو ديگر: قدرت فكر و لطافت ذوق

سه ديگر: قدرت بيان يا قلم

اما، همواره بايد در نظر داشت كه اگر چه همه ى قواعد و ضروريات فصاحت و بلاغت نيز، رعايت شود باز كسى نمى تواند مدّعى گردد كه نوشته يا گفته ى او در همه ى زمانها «برترين» است و كسى همانند آن نمى تواند آورد.

اما، خداوند متعال، كه حوزه ى قدرت و دانش او را پايانى نيست، از تركيب و تنظيم كلمات، در قرآن سخن

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 8 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

را به گونه يى آراسته است تا هيچ كس گر چه بليغ ترين و فصيح ترين مردمان، نظير آن، نتواند آورد. و اين است رمز جاودانه بودن قرآن و سند پيامبرى جاويد حضرت محمد(صلى الله عليه وآله).

قرآن به گواهى تاريخ در روزگارى درخشيد; كه عرب در اوج ترقّى ادبى بود. شعراى نامى و خطباى بزرگى چون امرؤالقيس و لبيد و... كه هنوز از نوابغ عرصه ى ادب بشمارند، اشعارى مى سرودند و سخنانى ايراد مى كردند كه گاه تا حدّى دلنشين و بلند بود كه بر پرده و يا به لوح زرّين مى نوشتند و بر ديوار كعبه مى آويختند.

اما همين آثار، به طلوع خورشيد فروزنده ى قرآن، چون ستارگان، رنگ باختند و غروب كردند. عرب بليغ از بلاغت قرآن در حيرت ماند تا آنجا كه دشمنان

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 9 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پرخاش جوى اسلام و محمد(صلى الله عليه وآله)، كه حتى در محو او و دينش دست به تيغ بردند; با همه ى تلاشهايشان از گرفتن يك اشتباه يا حتّى كوتاهى در زبان و بيان قرآن، دريغ خوردند، چرا كه نمى توانستند.

قضاوت دشمنان

خوشترآن باشدكه وصف دلبران *** گفته آيـد در كــلام ديــگران

ايّام حج بود(1)، مردم از همه جا به مكّه مى آمدند. و قريش ناراحت بود چرا كه بيم داشت خبر پيامبرى محمد(صلى الله عليه وآله)در تازهواردان تأثير بگذارد. پس گروهى از قريش با وليد كه سركردگى داشت; گرد هم آمدند تا همه

_________________

1- حج از سنّت هايى بوده است كه پيش از اسلام به گونه اى، رايج بوده است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 10 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

به ناروا به پيامبر نسبتى ببندند و بدين گونه تازه واردان را از ملاقات پيامبر بازدارند. چون جمع شدند، يكى گفت: مى گوييم اين مرد كاهن است.

وليد گفت: باور نخواهند داشت چون سخنان او همانند گفته ى كاهنان نيست.

ديگرى گفت: مى گوييم ديوانه است.

وليد گفت: هيچ كس نمى پذيرد چرا كه گفتار و كردار او به ديوانگان مانند نيست.

گفتند: مى گوييم شاعر است.

گفت: اين را نيز نمى پسندند، چرا كه عرب به همه ى گونه هاى شعرى آشناست و كلام او به شعر نمى ماند.

گفتند: مى گوييم جادوگرى است.

گفت: جادوگران روش ويژه يى دارند چون گره زدن نخ و دميدن و... و محمّد(صلى الله عليه وآله)، كارهايى از اين گونه،

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 11 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

نمى كند. آنگاه وليد خود اظهار داشت: سوگند به خدا، سخن اين مرد حلاوت و دلچسبى ويژه يى دارد.

سخن او، همانند درختى است انبوه، با ريشه هايى استوار و عميق و شاخه هايى كه از پربارى خميده اند.

پس مى توانيم به مردم بگوييم: گفتار او سحرآميز است چرا كه بين پدر و فرزند و همسر و شوهر و برادر جدايى مى افكند(1).

***

ملّتهاى غيرعرب براى شناخت فصاحت و بلاغت و نيز براى پى بردن به اين كه قرآن در حدّ اعلاى فصاحت

_________________

1- اين گفتار وليد اشاره است به اين كه: هر تازه مسلمان، با قبول اسلام در مسير ديگرى قرار مى گرفت چندان كه گاه مجبور مى بودند دست از خويشاوندان بشويند و يا با عقايد آنان مخالفت ورزند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 12 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

و بلاغت است; مى توانند رجوع كنند به گفته ى سخن سنجان عرب همان روزگاران - كه در تاريخ ثبت شده است - و هم به نوشته هايى كه در همين عصر، در اين زمينه قلمى شده و اعتراف آنان كه متخصّص اين رشته هستند.

خوشبختانه از زمان پيامبر(صلى الله عليه وآله)تا كنون در همه ى دوره ها متخصّصين فنّ بلاغت وادبيات عرب به فصاحت و بلاغت بى مانند قرآن اعتراف كرده و خود را در برابر آن، عاجز دانسته اند.

همچنان كه نويسندگان معاصر عرب:

عبدالفتاح طياره، دانشمند معروف معاصر مى نويسد:

« علماء و ادباء و نويسندگان هر عصرى به اعجاز قرآن اعتراف كرده و خود را در برابر آن عاجز ديده اند.»

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 13 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

تاريخ عرب رجال نامى زيادى كه در نثر و يا در نظم برترى ويژه يى داشته اند، چون ابن مقفّع، جاحظ، ابن عميد، فرزدق، بشار، ابونواس، ابوتمام، و... را معرّفى مى كند اما آنان همه در برابر قرآن خضوع كرده اند و ناگزير به اعتراف شده اند كه قرآن عزيز، از جنس كلام بشرى نيست و وحى الهى است.(1)

اسلوب و شيوه بى همانند

دكتر طه حسين، اديب تواناى معاصر مى گويد:(2)

«قرآن، برتر از حد نظم و نثر است چرا كه ويژگيهايى دارد كه در هيچ نثر و نظمى نمى توان يافت پس قرآن را نمى توان نظم يا نثر ناميد بلكه بايد گفت:

قرآن است و بس.»

_________________

2و1- روح الدين الاسلامى، ص 32-30، چاپ پنجم،بيروت.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 14 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

و اين ممتاز بودن و يگانه بودن، نتيجه ى ويژگى زبان و بيان و اسلوب قرآن است. و در هيچ يك از آثار عرب، نظير آن نمى توان يافت.

همآهنگى مطالب

نوشته يا گفته ى هر كس، هر چند چيره دست و يا شيرين گفتار باشد، بارى در شرايط و حالات مختلف يك دست نخواهد بود، به ويژه كارهايى كه در روزهاى نخستين نويسندگى از هر نويسنده به جا مانده با آثارى كه پس از ساليان و بر اثر تجربه هاى بيشتر و تمرين مكرّر، به جا گذارده است، بسيار تفاوت مى كند و هميشه آثار بعدى بهتر است.

اما قرآن، با آن كه در طى 23 سال شده است، با آنكه در شرائط مختلف نازل شده است و چون رودبارى دراز كه

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 15 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

از بستر سنگلاخها، شن زارها، تنگه ها، درّه ها و دشت هاى گوناگون بگذرد، از حوادثى شگرف، در گذشته اما هماره، چون سرچشمه، زلال مانده است. يكدستى و هماهنگى مطالب و اسلوب و شيوه و بيان قرآن، شگفت انگيز است. اين شگفتى وقتى به اوج مى رسد كه مى بينيم با آن كه در محتواى قرآن، از رشته هاى گوناگونى سخن به ميان آمده اما اسلوب و يگانگى بيان و جهت، يك دست مانده است...

آشكار است هركس كه فقط در يك رشته ى خاص، به حدّ استادى رسيده است، اگر در همان رشته كارى ارائه كند، درخشان خواهد بود اما همين كه خواست در رشته هاى ديگر نيز- كه در آنها استاد نيست - توان خويش بيازمايد; حتماً كارى برجسته ارائه نخواهد كرد. اما قرآن، در هر زمينه يى تا حدّ شگفتى، درخشيده است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 16 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اعجازهاى علمى قرآن

اگر چه هدف نخستين و اصلى قرآن، به تصريح خود آن، تنها هدايت مردم به شاهراه سعادت و نيكبختى در زندگى دنيوى و آن دنيايى مردم است اما جاى جاى، در ضمن پيگيرى آن هدف والا; حقايقى بسيار از دانشهاى بشرى در رشته هاى علوم طبيعى و فيزيولوژى و هيأت و... بيان داشته است. و اين خود نشانه ى بلند ديگرى است بر اعجاز قرآن. چرا كه پيامبر به گواهى تاريخ مسلم، هرگز درس نخوانده بود و نيز در محيطى مى زيست كه از دانش و معارف بشرى (غير از ادبيات) به كلى بى بهره و از مراكز علمى آن روز چون يونان، روم و ايران به دور بودند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 17 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اينك نمونه هايى از آن اعجازها:

الف: هواشناسى دانشى است كه بسيار نوپاست.

آگاهى هاى گذشتگان درباره ى پديد آمدن ابر و باران و برف. از حدود حدسيّات و حسيّات تجاوز نمى كرد و به طور كلى جنبه ى خيالى و احتمالى داشت و بر مبناى علمى بنيان گذارى نشده بود.

ناخدايان و كشاورزان، هر يك نشانه ها و قرينه هايى براى پيشگويى باد و باران داشتند; اما از چگونگى پيدايش آن خبرى نداشتند.

هزاران سال بر همين اساس گذشت.

تا در قرن 17 ميلادى گرماسنج و در قرن 19 ميلادى تلگراف و به تدريج چيزهاى لازم در هواشناسى; كشف و اختراع شد. و كم كم دانشمندان به تحقيق پرداختند تا

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 18 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

در نيمه ى اول قرن بيستم ميلادى دانشمند نروژى «بيركنس»(1)موفّق شد; قاعده ى عمومى تشكيل و تحرّك مجموعه ى ابرها و پيدايش طوفانها و بارانهاى همه جايى را اعلام كند.

پس از دامنه ى اكتشافات، اين دانش. همانند ساير رشته ها. بسيار پيش رفت: كيفيت آبستنى ابر; جدا شدن باران از آن، شكل گيرى و سقوط تگرگ و مسائل مربوط به صاعقه و تندر و آذرخش و طوفانهاى مناطق گرمسير; جريان سراسرى بادهاى مجاور زمين و مسايل ديگر تا حدود زيادى آشكار شد.(2)

و اما نظر قرآن حدود پانزده قرن پيش به هنگامى كه

________________

1- .Byerkness

2- بادو باران در قرآن ، ص 25-19 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 19 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

از باد و باران و غيره سخن مى راند درست همان است كه آخرين كشفيات جديد هواشناسى بدان دست يافته است:

مثلا : امروز ثابت شده است كه ابر ممكن است با وجود آن كه به حالت اشباع رسيده باشد، تقطير نشود و يا اگر هم بشود، دانه ها چنان ريز باشند كه در هوا معلّق بمانند و سقوط نكنند و باران نبارد مگر آن كه به وسيله ى ذرّات نامرئى نمك كه به وسيله ى باد از روى دريا آورده مى شوند بارور گردند.

و يا مهم تر از آن: رطوبت هوا به دور بركه هاى متبلور برف كه در ارتفاعات بالاتر بسته شده وبه وسيله ى باد پاشيده مى شود; جمع گردد و سرانجام قطرات ريز و نخستين باران در اثر اختلاط و تصادم و تلاطم بادها، به هم به پيوندد تا رفته رفته درشت و درشت تر شده و براثر

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 20 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

وزن نسبتاً زياد خود، از خلال توده هاى ابر ساقط گردد.(1)

در صورتى كه قرآن كريم در 14 قرن قبل تصريح كرده است كه:

ما بادها را براى تلقيح مى فرستيم و به وسيله ى آن از آسمان آب فرو مى ريزيم و شما را سيراب مى كنيم.(2)

ب: پس از اختراع هواپيما و امكان پروازهاى بلند; دانش بشرى و ديد او از حدّ ابرهاى متشكل و مستور از سوزنهاى يخ در گذشت. تا اين هنگام كسى نمى دانست كه در آسمان و برفراز سر مردم كوههايى از سوزنهاى يخ

________________

1- باد و باران در قرآن، ص 60-59.

2- و ارسلنا الرّياح لواقح فانزلنا من السّماء ماء فاسقينا كموهُ (سوره حجر،آيه 22).

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 21 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

موجود است.(1)

اما قرآن با قاطعيت كامل مى گويد:

«وَ يُنَزِّلُ مِنَ السَّماء مِنْ جِبال فيها مِنْ بَرَد»(2)

خدا از كوههاى يخى كه در دل آسمان است (برف و تگرگ و باران ) نازل مى كند.

ج: موجودات زنده در كرات

با آن كه بشر به كمك دانش فضايى، در ماه گام گذاشته است اما هنوز وجود موجودات زنده در كرات آسمان از مرحله ى تئورى، در نگذشته است و تنها با نشانه هاى زيادى احتمال مى دهند كه در بعضى از كرات موجودات زنده يى از قبيل: حيوان و يا انسان يافته شود.

________________

1- باد و باران در قرآن، ص 143-140.

2- سوره نور، آيه 43 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 22 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اما قرآن بدون ابهام مى فرمايد:

« واز نشانه هاى خداست: آفرينش آسمان و زمين و آنچه در آن دو از جنبندگان پراكنده است و او بر گردآوردن آنها، آنگاه كه بخواهد توانا و قادر است.( 1)

د: در سوره يس، آيه 36 آمده است:

سُبْحان الَّذى خَلَقَ الاَْزْواجَ كُلَّها مِمّاتُنْبِتُ الاَْرْضُ وَ منْ اَنْفُسهِم وَ مِمّا لايَعْلَمُونَ.

منزّه و پاك است آن كه آفريد همه ى زوجها را: از آنچه زمين مى روياند و از خودشان و از آنچه نمى دانند. و در سوره ى طه، آيه ى 53 مى خوانيم:

و اَنْزَلَ مِنَ الْسَّماء ماءً فَاَخْرَجْنا بِه اَزْواجاً مِنْ نَبات شَتَّى.

______________

1- سوره شورى، آيه 29، كلمه «دابّه» در اين آيه بر هر چه كه جنبنده است از انسان و حيوان، اطلاق مى گردد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 23 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

و از آسمان آبى فرود آورده پس به آن زوجهايى از گياهان و روييدنيهاى گوناگون پديد آورديم.

در زمانهايى كه دانش بشرى، هنوز اجازه نمى داد كه مفسّران عاليقدر بدانند گياهان و روييدنيها زوج و جفت دارد; زوجيّت را به اصناف و انواع و يا صورت و مادّه و ساير اصطلاحات فلسفى - كه در حوزه ى قرآن راه ندارند - توجيه و تفسير مى كردند. اما امروز براساس تحقيق هاى جديد، دريافته اند كه نه تنها انسان و حيوان، جفت آفريده شده اند، بلكه روييدنيها نيز جفت دارند.

يكى از شگفت ترين پديده هاى اين جهان، جفت گيرى و تلقيح گياهان است كه در كتابهاى دانش طبيعى، ذكر شده است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 24 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

قرآن تحدّى مى كند(1)

قرآن نه تنها از جهت فصاحت و بلاغت، بلكه همان طور كه اشاره شد، در همه ى عرصه هاى فكرى و اجتماعى بشرى; و براى همه ى طبقات معجزه است:

براى سخن سنجان از جهت فصاحت و بلاغت.

براى حكما از جهت حكمت.

براى دانشمندان از جهت جنبه هاى علمى و...

به همين جهت،قرآن، خطاب به همه جوامع مى گويد:

اگر مى گوييد اين كتاب، كلام بشر است; پس مانند و برابر با آن را بياوريد:

________________

1- تحدّى در لغت: قصد كردن، برابرى كردن در كارى و در اينجا مقصود: كسى را به مسابقه در برابرى ، دعوت كردن.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 25 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- سوره ى اسراء آيه 88:

اگر جن و بشر فراهم آيند تا مانند اين قرآن آورند نتوانند;هر چندبرخى از ايشان،ديگران راپشتيبانى كنند.

2- سوره ى هود، آيه ى 15:

مى گويند آن - قرآن - را به دروغ بسته است; بگو 10 سوره چون همان دروغ ها بياوريد، و هر كه را جز خدا مى توانيد; بخوانيد تا شما را يارى دهد، اگر راست مى گوييد; و چنانچه پاسختان نداند، بدانيد، به علم خداى فرود آمده است و بدانيد جز او، خدايى نيست.

3- سوره بقره،آيه 23 :

اگر نسبت به آنچه بر بنده ى خود (= محمد(صلى الله عليه وآله)) فرود آورديم شك داريد، سوره يى مانند آن بياوريد.

اما به گواهى تاريخ مى بينيم كه از آن زمان تاكنون هيچ كس در اين راه، جرأت برابرى كردن نداشته است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 26 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

البتّه در زمان محمد(صلى الله عليه وآله) و پس از رحلت آن گرامى، برخى از عرب چون مسيلمه، سجاح، ابن ابى العوجاء از اين راه در صدد معارضه برآمدند، اما نتوانستند و سرانجام به ناتوانى خويش اعتراف كردند.

در زمان پيامبر(صلى الله عليه وآله)دشمنان اسلام كه در راه مبارزه با او از سخت ترين راهها گذشتند: مانند شكنجه دادن مسلمانان، در محاصره ى اقتصادى گذاردن آنان، توطئه براى قتل محمد(صلى الله عليه وآله)و... تن به كار آسانى چون «آوردن يك سوره شبيه قرآن» ندادند.

در زمان حاضر نيز برخى از دشمنان كه در راه كوباندن اسلام ميلياردها دلار خرج مى كنند; حتماً اگر مى توانستند، از اين راه بى خرج و آسان (= آوردن سوره يى مانند قرآن); بااسلام مبارزه كنند، تاكنون اين كار را كرده بودند و خبر آن را چون بزرگترين سند پيروزى

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 27 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

خود و شكست اسلام، در همه ى شيپورهاى مخابراتى عالم مى دميدند.

اعجاب و اعتراف دانشمندان بيگانه

دانشمندان اروپا در عصر بلندگرايى انسان نيز به اعجاز قرآن اعتراف كرده اند:

يك بانوى دانشمند ايتاليايى - استاد دانشگاه ناپل - مى گويد:

كتاب آسمانى اسلام، نمونه يى اعجازآميز است... از آن تقليد نمى توان كرد.

اسلوب و سبك آن در ادبيات عرب بى سابقه است.

تأثير ويژه ى آن در روح آدمى، ناشى از امتيازات و برتريهاى آن است... چگونه ممكن است چنين كتابى، كار محمّد(صلى الله عليه وآله)باشد در حالى كه او يك عرب درس

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 28 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ناخوانده بود...

ما در اين كتاب، گنجينه هايى از دانش ها مى بينيم كه از گنجايش هوش بزرگترين فيلسوفان و سياستمداران برتر است، به همين دلايل قرآن اثر يك فرد تحصيل كرده نيز نمى تواند باشد.(1)

استاد سنايس مى گويد: بى گمان قرآن همان قانون همگانى و كاملى است كه از هيچ سو، باطل در آن راه ندارد. پس شايسته ى همه ى زمانها و مكانهاست و اگر مسلمانان چنان كه بايد، بدان چنگ زنند، دوباره سيادت گذشته ى خويش را باز خواهند يافت.(2)

جان ويليام دروپر J.W.Droperمى گويد: قرآن

_________________

1- پيشرفت سريع اسلام، ص 49 به بعد.

2- تفسير نوين، تأليف محمد تقى شريعتى، ص 42 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 29 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

يادآوريهاى اخلاقى، بسيار دارد. سبك نگارش آن به گونه يى تنظيم يافته است كه ما، به هيچ صفحه يى از آن در نمى نگريم مگر آن كه عالى ترين نوشته يى را كه هر كس بايد بپسندد، در آن خواهيم يافت. اين بنياد ويژه، كه به گونه ى پاره هاى كوتاه كوتاه آمده است، مطالب و شعارها و قوانينى است كه به خودى خود كمال دارد و براى همه ى مردم، در همه ى نشيب و فرازهاى زندگى، قابل بهره بردارى است».(1)

***

در پايان، اين ياد آورى دريغ آلود و حسرت زاى، لازم است كه: اگر ما با قرآن آشنا شويم و برنامه هاى بلند و شكوهمند و دقيق آن را به كار بنديم، سيادت و برترى

_________________

1- تاريخ ترقى فكر اروپا - لندن 1875 ، ص 344-343 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 30 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

همه جانبه از آن ما خواهد بود.

بنيانهاى بلند عظمت ما مسلمانان هنگامى فرو ريخت، كه دست از عمل كردن به فرامين اين كتاب آسمانى برداشتيم، پس به زمين خورديم، چون از اسلام تنها به نام آن اكتفا كرديم.

بزرگى از دست رفته هنگامى باز مى گردد، كه مانيز از اين راه كج باز گرديم و از نو مسلمان شويم، و قرآن را بر فراز ديده ى دل و خرد بگذاريم و بگشاييم و آن را سرمشق زندگى كنيم كه پيامبر فرمود:

«اِذَا الْتَبَستْ عَلَيْكُمُ الْفِتنُ كَقِطَعِ اللَّيْلِ الْمُظْلِمِ، فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرْآنِ...»(1)هنگامى كه فتنه ها چون پاره هاى شب تيره برشما فرو پيچد، به قرآن دست آويزيد.

_________________

1- اصول كافى ، ج 2 ، ص 599 .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 31 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

فهرست مطالب

پيامبران و اعجاز …3

قرآن جاودانه ترين اعجاز …4

فصاحت و بلاغت بى مانند …6

قضاوت دشمنان …9

اسلوب و شيوه بى مانند …13

همآهنگى مطالب …13

اعجازهاى علمى قرآن …16

اينك نمونه هايى از آن اعجازها …17