وبدينسان خود را هراسناك و سرگردان مى يافتم كه دراين بحث سهمگين وارد شده ام بويژه آنكه در مدرسه زيتونه آموخته بودم كه بتحقيق، برترين خلفا ابوبكر صديق و پس از او عمربن خطاب فاروق است كه خداوند بواسطه او بين حق وباطل جدا مى سازد. وپس از او عثمان بن عفّان ذوالنّورين است كه فرشتگان الهى از او خجالت مى كشيدند، آنگاه نوبت به على مى رسد كه دروازه شهر علم است و پس از او شش نفر ديگر از عشره مبشّره هستند كه پيامبر آنها را به بهشت بشارت داده و عبارتند از: طلحه، زبير، سعد، سعيد، عبدالرحمن و ابوعبيده، و پس از اينها نوبت به سايراصحاب مى رسد، و غالباً به ما ياد مى دادند كه با اين آيه شريفه استدلال كنيم كه مى فرمايد: «بين هيچ يك از رسولانش، فرق نمى گذاريم» و به همه اصحاب با يك ديد بنگريم وكوچكترين خدشه اى را در مورد هيچ يك روانداريم.

واز اين روى برخود ترسيدم وبسيار استغفار كردم و چندين بار تصميم گرفتم، ازبررسى درمانند اين امور خوددارى ورزم چراكه مرا نسبت به اصحاب رسول خدابدبين مى كند و درنتيجه دردينم ترديد پيدا مى كنم ولى درطول آن مدّت و درخلال بحث بابعضى از علما، تناقضهائى يافتم كه عقل آنهارانمى پذيرد وآنها شروع كردند هشدار دادن به من كه اگربحث خود را دراحوال اصحاب ادامه دهم حتماً خداوند نعمتش رااز من سلب كرده، هلاكم مى سازد! وچون دشمنى آنان زيادتر شد و هرچه راگفتم تكذيب مى كردند، كنجكاويم در رسيدن به حقيقت مرا واداشت كه دگربار، خود را وارد ميدان بحث سازم، خصوصاً كه دردرونم نيروئى يافتم كه مرابه شدّت، به اين وادى سوق مى داد.

گفتگو با يكى از علما

به يكى از علمايمان گفتم: اگر معاويه بى گناهان را مى كشت و نواميس واعراض مردم را هتك مى كرد وبااين حال درباره او قضاوت مى كنيد كه اجتهاد كرد وبه اشتباه رفت ولذا يك پاداش بيشتر ندارد! واگر يزيد، فرزندان رسول خدا راكشت واهل مدينه راقتل و عام كرد و مع ذلك، حكم به اجتهادش مى كنيد واينكه دراجتهادش ره اشتباه را پيموده ولذا او را نيز يك پاداش است، پس چرا من اجتهاد نكنم دربحث وبررسيم واينكه نسبت به برخى از اصحاب، ترديد ودو دل باشم وبعضى را رسوا ومفتضح سازم واين بى گمان مقايسه نمى شود باكشتارى كه معاويه وفرزندش يزيد درمورد عترت پاك پيامبر روا داشتند،