- انسان شناسى
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- همه صفحات
«ادراك معناى كلّى، كه قابل انطباق بر افراد كثيره باشد، ادراك عقلى يا تعقلّى است[43]».
شناخت حسّى، خيالى، تعقلّى، شناختهاى حصولى هستند. با آگاهى حضورى نفس به اين نوع ادراكات، ادراك حسّى و خيالى و تعقّلى به وجود مى آيد. اينها در نزد نفس، حضور دارند; به گونه اى كه هيچ كس در اصل ادراك حسّى و خيالى و تعقلّى شك ندارد. اگر شكّى باشد، در چگونگى حصول اين گونه شناختهاست (شك در مطابق بودن و عدم مطابقت آنها با واقع).
حقيقت روح انسانى به اين اقسام قانع نشده و خود را نيازمند معرفتى فوق آنها مى بيند; هر چند به دانستن، عشق مىورزد و مى خواهد به همه مسائل و حقايق دانا شود، ولى به دانستن اكتفا نمى كند، مى خواهد بيابد و مشاهده كند. اگر هستى را مورد تحليل عقلى قرار مى دهد و محدود و نامحدود آن را به اثبات مى رساند، مى خواهد به مشاهده اصل وجود نايل شود و صفات و كمال هستى مطلق را ببيند، زيرا اطمينان و آرامش، در يافتن است نه «دانستن». اگر انسان بداند در محيطى منظره بسيار زيبايى وجود دارد، به اين آگاهى اكتفا نمى كند، بلكه با حركت به سوى آن، به مشاهده آن منظره زيبا مى پردازد.
* جايگاه انديشه در نفس
اقسام شناخت در طول يكديگر قرار دارند، به اين معنا كه حركت نفس از شناخت حسّى به خيالى و سپس به تعقّلى است، مى بيند، حفظ مى كند، و به درك معناى كلّى مى رسد. حركت ديگرى نيز وجود دارد، و آن، حركت در شناخت خاص است، مثل حركت در شناخت حسّى يا خيالى و يا تعقّلى. آنگاه كه نفس با منظره اى مواجه مى شود، حركت خاصّى بر روى آن منظره يا حادثه انجام مى دهد، كه اين حركت خاص را «فكر و انديشه» مى نامند، اين حركت خاص، بر روى شناخت خاص، به ما معلومات جديدى مى دهد; از آنچه مى بيند به آنچه نمى بيند مى رسد; از آنچه در حافظه هست، به آنچه در حافظه نيست پى مى برد; از يك معناى كلّى به كلّى جديدى دست مى يابد.
