- انسان شناسى
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- همه صفحات
انسان هميشه با اشيا مواجه نمى شود و نمى تواند دائم با تمام اشيا برخورد داشته باشد; بخصوص كه برخى از مسائل يك بار انجام مى گيرد و ممكن نيست در مرتبه دوم با آن مواجه شد، مانند حادثه اى كه در يك لحظه رخ مى دهد و تمام مى شود; پس انسان محتاج است به اين كه صورتهاى منعكس شده در ذهن را ـ كه توسّط حواس حاصل شده ـ حفظ كرده و در ذهن بسپارد، تا در وقت مناسب از آنها بهره گيرد، و يا بتواند با تفكر در آنها و ربط دادن برخى از آنها با برخى ديگر، درك ثالثى را نتيجه گيرى نمايد و در جهت رفع نيازهايش به استخدام در آورد. اين وسيله ادراكى به قوه حافظه يا خيال معروف است.
ادراك حسّى و خيالى دو ادراك جزئى هستند; بدين معنا كه تا انسان پديده اى را با يكى از حواس درك نكند، صورتى از آن در ذهن محفوظ نمى ماند. ولى انسان قادر نيست با همه افراد يك پديده ـ كه بى شمار هستند ـ ، يا با مجموعه پديده ها ـ كه از تصوّر انسان خارج است ـ ، مواجه شود و آنها را با حواس خود درك كرده، در ذهن بسپارد. به همين دليل، انسان محتاج است كه در مورد افراد يك پديده قضاوتى كلّى داشته باشد. و يا در مورد مجموعه پديده ها حكم كلّى بكند تا بتواند رابطه اش را با آنها بر اساس ادراكى كه كسب مى كند، تنظيم نمايد.
مثال: ما برخى از درختان گلابى را مشاهده مى كنيم كه در هوا و زمين مناسب رشد مى كنند و اين را به خوبى درك كرده ايم. حال اگر بخواهيم اين مطلب را به تمام درختان گلابى در تمام قارّه ها تعميم بدهيم و تجربه خودمان را به آنها منتقل كنيم، قهراً بايد مطلب را به نحو كلّى درك كرده باشيم تا بتوانيم بگوييم هر درخت گلابى در هوا و زمين مناسبِ داراى اين شرايط، رشد مى كند.
ما همه درختان گلابى را نديده ايم، ولى وجوه مشترك را به نحو كلّى تصوّر مى كنيم و مطلب را به نحو كلّى درباره هر درخت گلابى بيان مى داريم.
ما تمام موجودات محدود را نديده ايم و آنها را به ذهن نسپرده ايم، ولى محدود بودن برخى را مشاهده كرده و حكم به ناقص بودن و معلول بودن همه آنها مى كنيم. بنابراين، محدوديت را به نحو كلّى تصوّر كرده و اين حكم كلّى را در موردش بيان مى كنيم: هر موجود محدودى معلول است. اين جاست كه انسان علاوه بر ادراك حسّى و خيالى محتاج به ادراك سوّمى به نام ادراك تعقّلى مى باشد.
