امّا فطرى بودن سعادت به اين معناست كه طلب سعادت امرى بديهى و روشن براى نفس بوده و انسان از ابتدا طالب آن است و آن را در عمل و انديشه اش مى جويد و در رسيدن به آن احتياجى به فكر و تدبّر ندارد.

اگر بگوئيم: تا زمانى كه مصداق سعادت را به خوبى درك نكنيم خواهان آن نمى شويم و پس از درك مصداق است كه در وصول به آن تلاش مى كنيم، اين جاست كه عقلى بودن سعادت، مطلبى صحيح و درست است. نكته آن است كه درك سعادت به اين معنا كه هر انسانى به دنبال چيزى است كه براى وجودش خير باشد، يك امر فطرى و بديهى است و انسان از بدو تولد تا هنگام مرگ به نحو شدت و ضعف، اين درك را دارد چنانكه مفهوم شقاوت را نيز، كه محروم ماندن از خير است، درك مى كند. شناخت اين مفهوم محتاج به تحليل عقل و رشد عقلانى نيست. لذا هيچ كس در اصل اين مفهوم، اختلاف ندارد.

اختلاف در مصداق سعادت و عوامل رسيدن به سعادت است. آنان كه فكر مى كنند. مفهوم سعادت براى انسان مشخص نيست، در واقع مصداق را به جاى مفهوم گرفته اند.

رواياتى كه در اين باب وارد شده بيشتر به بيان راه سعادت و كيفيت رسيدن به آن، و نيز به بيان اين كه مصداق سعادت چيست پرداخته است. و بسيارى از انسانها به لحاظ نرسيدن به رشد عقلى و عدم درك مصالح و مفاسد و يا با بيگانگى از دين از شناخت آن عاجزند.

رواياتى در اين زمينه از على(عليه السلام) است كه فرمود: «سَعادَةُ الرَّجُلِ في إحْرازِ دِيْنِهِ وَ الْعَمَلِ لاِخَرَتِهِ^[303];

سعادت مرد در علم و آگاهى كامل از دينش و عمل براى آخرت است.»

«دَوامُ الْعِبادَةِ بُرْهانُ الْظَّفَرِ بِاْلسَّعادَةِ^[304]; دليل ظفر يافتن و رسيدن به سعادت، دوام در عبادت (حق) است.»