با توجّه به ماهيّت انسانى ازدواج است كه قرآن كسانى را كه قادر به ارضاء غريزه، و داشتن فرزند و سكونت و آرامش با حفظ كيفيت انسانى و معنوى آن نيستند، دعوت كرده كه به عفاف و پاكدامنى روى آورند و بر خداى بزرگ توكّل كنند و آلوده به اعمال منافى عفّت نشوند: «و ليستعفف الّذين لا يجدون نكاحاً حتّى يُغنيهم اللّه من فضله...^[274];

آنان كه استطاعت زناشويى ندارند، بايد پاكدامنى پيشه كنند تا خدا از فضل و كرم خويش توانگرشان گرداند.»

نكته اى كه از جمله «و ليستعفف الذين...» استفاده مى شود اين است كه اطفاء شهوت جنسى بيرون از دايره نكاح و ازدواج از دست دادن فضيلت است كه به بيان بلند امير مؤمنان(عليه السلام) اساس و پايه هر خير و فضيلتى است، و آن مقام عفّت است: «اَلْعِفَةُ رأسُ كلِّ خَيْر»^[275] عفّت (بازداشتن خود از آنچه حلال نيست) سر و اساس هر خيرى است.

وجود عفّت در نفس بهترين عامل صيانت نفس و عالى ترين مانع از غلتيدن در پستى هاست.

«العفاف يصون النّفس و ينزّهها عن الدّنايا^[276]; عفّت، نفس را از ـ حرام و گناه ـ پاس مى دارد و آن را از پستى ها پاك مى كند.»

باز تأكيد مى كنيم: مجموع آيات و روايات پيرامون ازدواج، گواه روشن بر نظر ارزشى اسلام به ازدواج و اهميّت و نقش آن در احياء عفاف و حياء، به ويژه دين دارى و حفظ شرف و عظمت و مقام انسانى در نسل بشر است.

* ازدواج و حفظ مقام انسانى

ازدواج هر چند آرزوى انسان را در بقاء نسل و فرزنددار شدن و نيز اطفاء شهوت، برآورده مى كند، ليكن هيچ كدام از موارد ياد شده نبايد هدف نهايى ازدواج باشد زيرا خواسته هاى برشمرده، مشترك بين انسان و حيوان است.