- انسان شناسى
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- همه صفحات
وابستگى به خداوند و اعتراف به مالكيّت و حاكميّت خداوند (نكته 1 و 4)، دو ركن اساسى عبادت و بندگى است كه در صورت اعتبارى و قراردادى بودن آنها، عبادت، امرى اعتبارى خواهد بود و خارج از دايره اعتبار، واقعيّتى نخواهد داشت.
چنانچه وابستگى به خداوند و مملوكيّت نسبت به او به لحاظ وجود عبد باشد; عبادت، امرى واقعى خواهد بود. و چنين ارتباطى تنها بين خدا و خلق وجود دارد.
وابستگى و مملوكيّت وجودى، بيانگر معنا، كيفيّت و چگونگى عبادت است. با اين توضيح: كه واقعيّت، ظهور و تماميّت يك موجود، وجود و هستى اوست. و زمانى كه در هستى وابسته باشد، در شؤون، عوارض، لوازم و خصوصيّات وجودى نيز وابسته است. و اين نوع وابستگى، اقتضاى عبادت همه جانبه را دارد; يعنى اطاعت و بندگى خالص در تمام ابعاد وجودى از موجودى كه وابستگى خالص وجودى به او داريم و مملوك واقعى او هستيم.
علاّمه بزرگوار، طباطبائى ـ رحمة الله عليه ـ در مورد حقيقت عبادت، چنين مى نگارند: «حقيقت عبادت، اينست كه بنده، خود را در مقام مملوكيّت پرودرگار خويش در آورد; به همين لحاظ، روح عبادت با تكبّر و خودپسندى سازش ندارد».[211]
شرك در بندگى، باطل است و بندگى خالص مورد پذيرش است. ايشان بر نفى خودپرستى، تكبّر و شرك در عبادت، از قرآن شاهد آورده اند كه ارشاد به بيان عقل است:
«... اِن الذين يستكبرون عَن عبادتى سيد خلون جهنم داخرين[212]; آنانى كه از بندگى و عبادت من تكبّر مىورزند; به همين زودى، با ذلّت و خوارى داخل دوزخ مى شوند.»
«... و لا يشرك بعبادة رَبِّهِ احداً[213]; انسان، نبايد در بندگىِ خدا كسى را با خداوند متعال شركت دهد.»
بنابراين، وابستگى همه جانبه وجودى و مملوكيّت تامّ و واقعى انسان، اقتضاى بندگى خالص را دارد: «فاعبداللّه مخلصاً لهُ الدّين[214];
پس خدا را بندگى كن (در حالى كه) دين ـ خود ـ را براى او خالص گردانيده باشى.»