- انسان شناسى
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- همه صفحات
حال سوال اينجاست كه آزادى استعدادى و غريزى، حرّيّتى مطلق است يا مشروط؟ به عبارت روشن تر: آيا در غريزه خود برتربينى، غضب، منفعت طلبى، استعداد علمى، غريزه جنسى، ثروت خواهى و... اقتضاء خاصّى براى ارضاء رشد و شكوفايى وجود ندارد و از هر راه ممكن (خواه مطلوب عقل و شرع باشد يا نباشد) مى توان به خواسته هاى استعدادى و غريزى رسيد؟ افراد بسيارى به ثروت، علم، لذّات جنسى و... مى رسند، در حالى كه براى خوب و بد افعال و راههايى كه انتخاب كرده اند هيچ معيارى ندارند و به اصطلاح بر پايه انديشه ماكياوليسم و با شعار هدف وسيله را توجيه مى كند، از هر راهى به خواسته خويش مى رسند.
اين نوعى آزادى مطلق در رسيدن به خواسته هاى استعدادى و غريزى است. آزادى مطلق در مكتب كاپيتاليسم (سرمايه دارى) و آزادى مطلق در ارضاء غريزه جنسى در مكتب فرويد، نمونه بارزى از آزادى مطلق استعدادى و غريزى است. آيا قبول چنين حرّيّتى صحيح است؟
پاسخ اين است كه در يك صورت، پذيرش آزادى مطلق استعدادى و غريزى درست است (و مشروط ساختن آب به معيارهاى اخلاقى، عقلى، دينى و حتّى قانون، خلاف خواهد بود) بدين شرح كه: آزادى را براى انسان به عنوان وجودى كه داراى استعدادهاى مختلف است قبول كنيم، نه به عنوان حقيقت و ذات انسانى او.
اين گرايش و بينش ما را وادار مى كند كه ظهور فعلى هر استعدادى را وابسته و مشروط به هماهنگى با معيارهاى عقلى، شرعى و اخلاقى ندانيم. امّا، قبول چنين مطلبى با توجه به نفس استعداد و غريزه ممكن نيست; زيرا ذات استعداد و ذات غريزه، ذات وابستگى است، و اين ها وجودى عرضى دارند; به عبارت ديگر: وجودشان براى غير است و براى آن غير، موجودند. حال اگر قيد مشروط را در آزادى بپذيريم، بايد بگوييم: آزادى استعدادى و غريزى، نوعى آزادىِ مشروط است; مشروط به اين كه حركت، نحوه ارضاء، رشد و شكوفايى آن ها با حقيقت و ذات انسانى، هماهنگى و سازگارى داشته باشد.