از سوى ديگر خاندان بنى عباس از اين روش مأمون و از اين كه احتمالا خلافت از بنى عباس به علويان منتقل شود سخت ناراضى و خشمگين بودند. به همين جهت به مخالفت با او برخاستند و چون امام توسط مأمون مسموم و شهيد شد، آرام گرفتند و خشنود شدند و به مأمون روى آوردند.
مأمون زهر دادن امام را بسيار سِرّى و مخفيانه انجام داده بود و سعى داشت جامعه از اين جنايت آگاهى نيابد. براى پوشاندن جنايت خود به اندوه و عزادارى تظاهر مى كرد، حتى سه روز بر آرامگاه امام اقامت كرد و نان و نمك خورد و خود را عزادار معرفى نمود; اما با همه اين پرده پوشى و رياكارى سرانجام بر علويان آشكار شد كه قاتل امام كسى جز مأمون نبوده است; لذا سخت آزرده و كين خواه شدند. مأمون بار ديگر حكومت خويش را در خطر ديد و براى پيشگيرى و چاره سازى توطئه اى ديگر آغاز كرد و مهربانى و دوستدارى نسبت به امام جواد(عليه السلام) از خود نشان داد و براى مزيد بهره بردارى دختر خود را به ازدواج آن گرامى درآورد و كوشيد همان استفاده اى را كه در تحميل ولايتعهدى بر امام رضا(عليه السلام) مى جست از اين وصلت نيز به دست آورد.
چنين بود كه امام جواد(عليه السلام) را در سال 204 هجرى يعنى يك سال پس از شهادت امام رضا(عليه السلام) از مدينه به بغداد آورد و دختر خود، ام الفضل، را به آيين همسرى بدو داد.
ريان بن شبيب مى گويد: وقتى عباسيان از تصميم مأمون در مورد ازدواج دخترش يا امام جواد(عليه السلام) آگاه شدند، ترسيدند مبادا با اين كار حكومت از دست عباسيان خارج شود و همان وضعى كه در زمان امام رضا(عليه السلام) پيش آمده بود تكرار شود! به همين جهت نزد مأمون رفتند و اعتراض كردند در ضمن او را سوگند دادند كه از اين كار منصرف شود و گفتند: «... تو آنچه در گذشته دور و نزديك ميان ما و علويان واقع شده مى دانى و نيز مى دانى خلفاى پيش از تو آنان را تبعيد و تحقير مى كردند. ما قبلاً هم از اين كه وليعهدى خود را به امام رضا واگذار كردى نگران بوديم، ولى خدا آن مشكل را برطرف ساخت. اينك تو را به خدا سوگند مى دهيم كه ما را دوباره اندوهگين مساز و از اين ازدواج صرف نظر كن و دخترت را با يكى از عباسيان كه صلاحيت اين وصلت را داشته باشند همسر ساز».
