ـ آيا او به وجود خود با اشياء مباشرت دارد و كارى را انجام مى دهد؟
ـ اوبرتر از آنست كه به وجود خود با اشياء مباشرت داشته و كارى انجام دهد; چرا كه اين صفت مخلوق است كه با وجود خود با اشياء تماس و مباشرت دارند ] و كارهايشان با بدن و اعضاء انجام مى شود [ و خداى متعال اراده و مشيّت او نافذ در همه چيز است، و هر چه بخواهد ]با اراده [ انجام مى دهد.[52]
رساله توحيد مفضّل
توحيد مفضّل حاوى مطالب سودمندى در مورد خلقت انسان و جهان و اثبات وجود خداى متعال و علم و قدرت و حكمت اوست كه امام صادق(عليه السلام) در چهار جلسه براى مفضّل بيان فرمودند و مفضّل با اجازه امام مى نوشت.
اين رساله پر ارج كه توسط علامه مجلسى و برخى ديگر از دانشمندان ترجمه[53] و چاپ شده براى همگان مفيد و سودمند و مطالعه آن براى همه علاقه مندان به مسائل توحيد و متكفران در آيات عظمت الهى لازم است.
سيد بن طاوس در كشف المحجه به فرزند خود توصيه مى كند كه اين رساله را مطالعه نمايد،[54] و در جاى ديگر نيز مى فرمايد: «كسى كه به سفر مى رود از كتابهايى كه بايد همراه داشته باشد يكى توحيد مفضّل است».[55]
اينك به اختصار به معرفى اين رساله مى پردازيم و براى تبرك، ترجمه فرازهايى از آن را ذكر مى كنيم:
«روزى به هنگام غروب در مسجد پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) نشسته بودم و در عظمت پيامبر و آنچه خداوند بدان بزرگوار از شرف و فضيلت عطا كرده مى انديشيدم... ناگاه ابن ابى العوجاء كه يكى از لامذهبان آن زمان بود وارد مسجد شد و در جايى نشست كه من سخن او را مى شنيدم، چون قرار گرفت مردى از دوستانش نيز در رسيد و نزديك او نشست; ابن ابى العوجاء و دوستش به ترتيب درباره پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)مطالبى.... بيان داشتند.
پس از اين گفتگو سخن از آفريدگار جهان به ميان آوردند، و حرف را بدانجا رساندند كه جهان را خالقى و مدبّرى نيست، و همه چيز بدون خالق و مدبر از طبيعت پديد مى شود و پيوسته چنين بوده و چنين خواهد بود!