هشام با لحنى توهين آميز گفت: «تو خود را سزاوار خلافت مى دانى و بدان اميدوارى، در حالى كه لياقت آن را ندارى و كنيز زاده اى بيش نيستى».
زيد پاسخ داد: «هيچ مقامى از پيامبرى برتر نيست، و برخى از پيامبران مانند اسماعيل فرزند ابراهيم، كنيز زاده بودند، و اگر كنيززادگى نقصى بود هرگز اسماعيل به پيامبرى مبعوث نمى شد. آيا نبوت ارجمندتر است يا خلافت؟... اضافه بر اين كسى كه پدرانش رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) و على بن ابى طالب(عليه السلام)باشند، كنيز بودن مادرش چه نقصانى براى او محسوب مى شود؟!»
هشام با شنيدن اين پاسخ، خشمگين از جاى برخاست، و فرمان داد زيد را بيرون كنند. زيد به هنگام رفتن گفت: «لَمْ يَكْرَهْ قَوْمٌ قَطُّ حَرَّ السُّيُوفِ إِلاّ ذَلُّوا; آنانكه سوزش شمشير را مكروه دارند و از آن بهراسند ذليل و خوار مى شوند».
اين سخن زيد را به هشام بازگفتند و او دريافت كه زيد عليه امويان قيام خواهد كرد، و به درباريان خود گفت: «شما گمان مى كرديد اين خاندان (خاندان امير مؤمنان على(عليه السلام)) نابود شده است. به جان خودم سوگند خاندانى كه چون زيد را دارد منقرض نشده است!»
زيد از شام به كوفه آمد. شيعيان گرد او جمع شدند و با او بيعت كردند. تنها از كوفه پانزده هزار نفر با زيد دست بيعت دادند و از مدائن، بصره، واسط، خراسان، رى، موصل و شهرهاى ديگر نيز بسيارى به آنان پيوستند; و زيد قيام كرد.[44]
جنگ آغاز شد. گروندگان به زيد سستى كردند و بسيارى ناجوانمردانه بيعت را زير پا گذاشتند و از يارى زيد دست برداشتند. زيد در چند صحنه مردانه نبرد كرد و با آنكه ياران اندكى برايش باقيمانده بود پايمردى ها نمود، و سرانجام تيرى بر پيشانيش فرود آمد، و چند روز بعد درگذشت. درود خدا و فرشتگان بر او. شهادت زيد در ماه صفر سال 120 يا 121 هجرى واقع شد.
جسد زيد را برخى دوستداران او شبانه در نهرى دفن كردند، و بر آن آب گشودند، اما سرانجام دشمنان مدفن او را پيدا كردند و رذيلانه تن آن شهيد را از خاك در آوردند، سر مقدس او را از بدن جدا ساختند و به شام نزد هشام فرستادند و بدنش را به فرمان هشام در كناسه كوفه برهنه به دار آويختند.
