امام على(عليه السلام) فرمود: «عمر بعد از پيامبر ] با جعل حديثى [اعلام كرد پيامبر فرموده است: «نبوت و امامت هر دو در يك بيت و خانه جمع نمى شود». (يعنى مرا به زعم خود با استناد به قول پيامبر از خلافت به دور نگهداشتند، و سزاوار اين كار نشمردند!) اينك عمر خود پيشنهاد كرده است من در اين شورى شركت كنم و مرا شايسته خلافت معرفى كرده است، من در شورى وارد مى شوم تا اثبات كنم كار عمر با روايت او نمى سازد».
يكى از پيامدهاى ولايتعهدى امام همين بود كه جامعه وسيع اسلامى، دريافت شايسته ترها كيستند و مأمون با عمل خود بر چه حقيقتى اعتراف كرده است. و نيز در اين رهگذر، امام از مدينه تا مرو در شهرهاى مختلفى از بلاد اسلام با مردم روبرو شد، و مسلمين كه در آن روزگاران با نبودن وسائل ارتباط جمعى از بسيارى آگاهى ها محروم بودند او را ملاقات كردند و حق را مشاهده نمودند. اثرات مثبت آن بسيار قابل ذكر و بحث است، نمونه آن را بايد در نيشابور و هجوم مردم مشتاق ديد، و در نماز عيد در مرو، در همين زمينه، آشنايى بسيارى از متفكران و دانشمندان مختلف كه در مرو با امام به مناظره و بحث نشستند و اثبات عظمت علمى امام، و شكست مأمون و خنثى شدن توطئه هايش براى تحقير امام(عليه السلام) را بايد از اثرات مثبت سياست امام تلقى نمود كه خود نياز به بررسى مفصلى دارد.
به هر حال در زندگى هر يك از ائمه(عليهم السلام) بايد ابعاد مختلف حقايق وجودى آن بزرگواران را در نظر داشت، و همچنان كه تاريخ زندگى پيامبران را كه اعمالشان در سرچشمه وحى ريشه داشت، نمى توان با همان معيارها كه سرگذشت پادشاهان و جباران و سياستمداران را بررسى مى كنند سنجيد، زندگى اوصيا و امامان نيز با معيار زندگى مردان عادى قابل تبيين نيست چرا كه اوصيا و امامان نيز مانند پيامبران از عامل بزرگ ارتباط ويژه با خداى جهان برخوردار بودند.
