آن گاه براى او، علت آنكه قيام نفرمود، توضيح داد كه:
«به همان سبب با معاويه صلح كردم كه پيامبر خدا با بنى ضمره و بنى اشجع و با اهل مكه در حديبيه صلح كرد; با اين تفاوت كه آنان كافر بودند و معاويه و ياران او در حكم كافرند.
اى ابوسعيد!، اگر من از جانب خداوند امامم، ديگر معنا ندارد كه رأى مرا سبك بشمارى، گرچه مصلحت آن بر تو پوشيده باشد.
مَثَلِ من و تو، چو خضر و موسى است. خضر كارهايى مى كرد كه موسى مصلحت آن را نمى دانست و در خشم مى شد; اما چون خضر او را آگاه مى ساخت، آرام مى گرفت، من هم خشم شما را برانگيخته ام به اين جهت كه به مصالح كار من آشنا نيستيد; اما همين قدر بدان كه اگر با معاويه صلح نمى كردم، شيعه اى روى زمين باز نمى ماند».[51]
پيمان شكنى معاويه
معاويه از آن پس كه بر امور چيره گشت، چهره واقعى خود را آشكار ساخت.
در طى يك سخنرانى در نخيله، آشكارا گفت: «به خدا سوگند، با شما نجنگيدم تا نماز گزاريد و روزه بداريد و حج برويد; بلكه تا حكومت كنم و اينك بدان رسيده ام. اكنون اعلام مى كنم كه تمام شرطهائى كه در صلحنامه با حسن بن على(عليه السلام)گذرانديم، زير پا خواهم گذارد».[52]
اما، در عمل، گاه به جهت سابقه و نفوذ امام حسن(عليه السلام) ناگزير بود مراعات بكند; چنانكه ابن ابى الحديد مى نويسد: «زياد» حاكم كوفه در صدد تعقيب يكى از ياران امام حسن(عليه السلام) برآمد. امام به او پيام داد كه ما براى ياران خويش امان گرفته ايم، اما به من خبر داده اند كه تو مزاحم يكى از اصحاب ما شده اى، چنين نكن!»
