عوامل فوق علّت وضع نابسامان كنونى در ميان مسلمانان، اجتماعات و روابط آنهاست و ريشه اصلى واساسى را بايد در جاى ديگر جستجو كرد و آن، نفوذ بيگانگان در ممالك اسلامى و تأثير آنها در امور فرهنگى، اقتصادى، سياسى و روابط اجتماعى مى باشد.با اين كه قرآن به مسلمانان دستور مى دهد كه : «مؤمنين نبايد كافرين را به دوستى و ياورى بگيرند و آنها را بر خودشان ولايت و نفوذ و سلطه دهند.^[127]» و «مبادا كمتر ميل و اعتمادى به ظالم نمائيد^[128]» مسلمانان على رغم اين دستور، دست استعمار و بيگانگان را در ميان خود باز گذاشته اند، تا آن گونه كه بخواهند، امورجامعه را به نفع خود دگرگون كنند. اگر مسلمانان بخواهند ظرف وجود خويش و اجتماع خويش را جايگاه ايمان و راستى و درستى قرار دهند و روابط انسانى و اسلامى بر اساس ايمان و تقوا باهم داشته باشند، چاره اى ندارند جز اين كه دست پليد دغلبازان و هواپرستان غربى و شرقى را از ميانشان قطع كنند وبه اين نداى قرآن گوشى فرا دهند كه مى فرمايد: «يا أيها الَّذينَ امَنُوا ادْخُلُوا فى الْسَّلْمِ وَ لا كافَّةَّ تَنَّبِعُوا خُطُواتِ الْشَّيْطانِ إنَهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبينُ^[129] » ; اى اهل ايمان! همه متفقاً نسبت به او امر خدا در مقام تسليم بر آييد واز وساوس تفرقه آور شيطان پيروى نكنيد كه او همانا شما را دشمنى آشكار است.

جامعه اسلامى ايران كه امروز تحت نظارت ولايت فقيه اداره مى شود، كارگزاران و مردمش بايد با شناخت صحيح اسلام و روشها و آداب فردى و اجتماعى اسلام، حيات انسانى را به وجود آورند تا به حيات طيبه اخروى نيز نايل شوند :

«مَن عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَر أَوْ أنْثى وَهُوَ مُؤمِنٌ فلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طيَّبةً^[130] ; كسى كه از مرد وزن مؤمن عمل صالح انجام دهد، به او حيات طيبه و زندگانى خوش مى دهيم».

به اميد آن روز كه قوانين شرع و عقل بر اجتماعات اسلام حاكم شود.