1. وجودى كه خودش مانند انسان، نيازمند و عين فقر است. عقل، وابستگى وجودى و كمال وجودى به اين موجود را نيز محكوم مى كند، زيرا نيازمند و فقير نمى تواند برطرف كننده نيازمندى باشد و وابستگى به غيرى كه نيازمند و ناقص است، مساوى با ماندن در مرحله استعداد است.

به عبارت ديگر، چنين وجودى، ثروت كمال را ندارد تا بخشنده آن باشد و اگر داشته باشد، عرضى است نه ذاتى; يعنى خودش از غير گرفته است، نه اينكه از خود داشته باشد.

2. وجودى كه داراى غناى ذاتى و كمال مطلق و داراى علم، قدرت و حيات ذاتى است. چنين وجودى به رشد رساننده است و فطرت انسانى طالب آنست. اين همان خالق و ربّ موجودات است.

پس انسان با توجّه و نگرش به خود، استقلال را در ذات خداى متعال مى داند و توجّه پيدا مى كند كه وابستگى انديشه اى و عملى به خداى متعال، رافع خواسته ها و نيازهاست و ظهور فعلى فطرتها و دست يابى به معرفتى عالى در گرو اين وابستگى است. وابستگى وجودى از نظر تكوين براى انسان حاصل است و اين وابستگى، جبرى بوده و داراى ارزش اخلاقى ـ كه محورش اراده و اختيار است ـ نمى باشد. آنچه در اين جا داراى ارزش اخلاقى است، توجّه به اين وابستگى است. البتّه وابستگى فكرى و عملى به خداى متعال از ارزش اخلاقى مثبت برخوردار است; زيرا چنين وابستگى در حيطه اختيار مى باشد كه از آن به وابستگى تشريعى تعبير مى كنيم.

توجّه به غير به اين جا ختم نمى شود; بلكه به دنبال توجّه به خداى متعال، توجّه به مسائل ديگر پيدا مى شود كه وابسته به توجّه و شناخت خداى متعال است و آن، اين كه: انسان براى به دست آوردن ارزش اخلاقى مثبت فوق، به جستجوى راه برمى خيزد. راهى كه وابسته به او باشد; راهى كه مورد اعتماد باشد تا نفس، با حركت در آن بتواند رابطه اى صحيح با ابعاد وجودى اش پيدا كند واز فطرتها و قوانين به طور صحيح بهره گيرد.