«حتّى إذا جاءَ أحَدَهُمُ الْمَوْتُ قال ربِّ ارْجِعُونِ لَعَلّى أعْمَلُ صالحاً فيما تَرَكْتُ كَلاّ إنَّهـا كَلِمَةٌ هُوَ قائلُها وَمِنْ وَرائِهم بَرْزَخٌ إلى يَوْم يُبعَثُونَ.^[62]» آن گاه كه وقت مرگ افراد غافل از حق فرا رسد (در آن حال آگاه و نادم شده) مى گويند: پروردگارا ! ما را به دنيا بازگردان. شايد (گذشته را جبران كنيم و) عمل صالح به جا آوريم. هرگز (چنين) نخواهد شد (و بازگشت نخواهند كرد). براستى «طلب بازگشت»، كلمه اى است كه آنها (از روى حسرت) گوينده آنند و از وراى اينها عالم برزخ است تا روزى كه برانگيخته شوند.

اگرچه در دنيا از نعمتهاى الهى بهره بردند اما در طريق فساد و اشاعه آن; لكن در آخرت از رحمت خاص خداوند محرومند.

«وَالَّذينَ كَفَرُوا بِاياتِ الله وَلِقائِهِ اُولئِكَ يَئِسوا مِنْ رَحْمَتى وَاُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ أليمٌ.»^[63]و آنان كه به آيات خدا و لقاى او كافر شدند، از رحمت من نا اميدند و برايشان عذاب دردناكى ] در پيش[ است.

سبب ظهور فساد در جوامع بشرى و آلوده شدن بشر به فساد اخلاقى، همانا نظر استقلالى به دنيا و رابطه با دنيايى است كه محور آمال و آرزوها و برآوردن خواسته هاى مادى و معنوى بشر شده است و طبق اين قاعده كه هر انديشه و فعل خاصى نتيجه خاص خودش را مى دهد، نتيجه اين بينش و رابطه جز انحراف و فساد و فحشا و سوء خلق چيزى نيست.

رهايى بشر از چاه فساد و تباهى ـ كه با دست خود حفر كرده است ـ رابطه با آن حقيقتى است كه عالى ترين فطرت روح انسانى، ما را به آن مى خواند; و آن، خداى متعال، كمال مطلق و وجود مطلق است. لازمه اين رابطه، ظهور فعلى فضايل اخلاقى و كمال انسانى خواهد بود، و اين نتيجه خاصى است كه بر آن فعل خاص استوار است.

«يا أيُّها الَّذينَ امنُوا ادْخُلُوا فى السِّلْمِ كافّةً وَ لا تتَّبِعُوا خُطُواتِ الْشّيْطانِ إنّهُ لَكُمْ عَدوٌّ مُبينٌ.»^[64]