مبارزه ى اسلام با

مِىْ خوارگى

دوره ششم ، شماره دو

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  2  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

نام جزوه: مبارزه اسلام با ميخوارگى

نويسنده : هيأت تحريريه مؤسسه در راه حق

ناشر : مؤسسه در راه حق قم - تلفن 2-7743221

تيراژ: 20000 جلد

نوبت چاپ : مكرّر

تاريخ چاپ : 1378 هـ ش

قطع: جیبی

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  3  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

با اين همه زيان هاى مرگبار شراب خوارى و پى آمدهاى ننگين و شوم آن، چرا برخى بدان گرايش مى يابند و در مجالس عمومى و خصوصى، به اندك بهانه يى به مى گسارى مى پردازند با اينكه مى دانند كه الكل بهانه يى به ميگسارى مى پردازند با اينكه مى دانند كه الكل يك گريز گاه بدلى و شيطانى است؟

حتى برخى كه خود درباره ى زيان هاى آن سخن مى گويند و قلم مى زنند، باده مى نوشند!

علل و عوامل اين گرايش بسيار است و در اين رهگذر مجال بررسى آن همه نيست; آنچه بديهى است، بى ارادگى اينان و گاه بيخبريشان و از يكسو و نقشه هاى

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  4  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

سودجويان و استعمارگران از سوى ديگر، در توسعه شراب خوارى دخالت بسيار دارد. اين دزدان باتجربه - استعمارگران - نخست چراغ خرد و بينش مردم را خاموش مى كنند، آنگاه به ذخاير ملى، فكرى، مادى و معنوى آنان به آسودگى دستبرد مى زنند. افكار مردم را با مشروبات و وسايل ديگر، تخدير مى كنند و چون مردم در خلسه و غفلت عياشى و بى خبرى فرو رفتند به چپاول هستى و استقلال آن ها، آسوده سر، حمله مى برند و هر چيز و همه چيزشان را برباد مى دهند.

تاريخ از اين نيرنگها بسيار ديده است: سرگذشت كشورهاى اسلامى اندلس (=اسپانيا)، فلسطين، سوريه و و... در دوران استعمار فرانسه و انگليس و...نمونه يى از آن است.

برخى از مردم نيز بر اثر تبليغاتى كه از همين مراكز

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  5  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

نامرئى استعمار رهبرى مى شود، به علامت روشنفكرى و به اداى روشنفكرانه الكل مى نوشند.

آيين شكوهمند اسلام با اطّلاع كاملى كه از زيانهاى الكل دارد، از چند سو به مبارزه ى جدى با آن برخاسته است :

1 - نخست آن را پليد، شيطانى و برانگيزنده ى دشمنى معرفى و تحريم كرده است.(1)

پيامبر گرامى اسلام(صلى الله عليه وآله) ده گروه را كه مستقيم يا غيرمستقيم در كار شراب دخالت دارند، لعنت فرموده است:

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- آيه ى 90 - 91 سوره ى مائده:همانا شراب و مى گسارى و... پليد و كردار شيطانى است; از آن بگريزيد تا رستگار شويد. همانا شيطان بر آنست كه باآن بين شمايان دشمن كامى و كين خواهى برانگيزد و از خدا و نماز بازتان دارد; آيا از آن دست برنمى داريد؟

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  6  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

1 - كسى كه درخت انگور را به نيت شراب گيرى بنشاند.

2 - آن كه آن را نگهبانى مى كند.

3 و 4 - فروشنده ى شراب و خريدار آن.

5 - آن كه مى نوشد.

6 - مصرف كننده ى پولى كه از فروش مشروبات به دست آمده است.

7 - فشارنده ى انگور براى شراب اندازى.

8 - حامل آن.

9 - تحويل گيرنده ى آن.

10 - ساقى ياكسى كه به ديگران شراب مى دهد تا

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  7  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

بنوشند.(1)

و هم آن حضرت مى فرمود:

آنكه مقدار كمى از آنچه زيادش مستى مى آورد، در رگى از رگهاى خويش داخل كند (اگر چه آن مقدار كم مستى نياورد) خدا آن رگ را به سيصدو شصت گونه عذاب بيازارد.(2)

2 - با يادآورى ضررهاى معنوى آن، مردم را از نوشيدن مسكرات بازداشته است .

امام باقر (عليه السلام) مى فرمودند: آن كه مست شود، تا چهل روز نمازش پذيرفته نيست و اگر در اين فاصله نماز نخواند - بدين بهانه كه چون نمازم قبول نيست، پس نمى خوانم; براى نخواندن نماز دو چندان عذاب

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

2و1- فروع كافى،چاپ جديد، ج 6، ص 429 و 430 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  8  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

خواهد يافت.(1)

در روايتى ديگر آمده است كه نماز چنين كسى بين آسمان و زمين مى ماند، تا اگر توبه كرد، بپذيرند.(2)

پيامبر(صلى الله عليه وآله)به حضرت على (عليه السلام)فرمود: گناهان همه در خانه يى فراهم آمده اند و كليد آن خانه، شراب است.(3)

امام صادق (عليه السلام)فرموده است:

هركس جرعه اى «مى» بنوشد، خدا، فرشتگان، پيامبران و مؤمنان او را لعنت مى كنند و اگر شراب بنوشد تا مست شود روح ايمان از پيكرش مى گريزد و روحى پست و پليد و لعنت شده جاى آن مى نشيند.(4)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

2و1- وسائل الشيعه، ج 17، ص 242 و 263 .

3- وسائل الشيعه، ج 17 ، ص 271 .

4- وسائل الشيعه، ج 17 ، ص 238 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  9  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

در روايتى ديگر مى خوانيم: «آن كه هميشه «مى»نوشد بت پرست است.(1)

رمز عمده ى پيروزى اسلام در پيشگيرى از استعمال الكل و ساير مفاسد اخلاقى، در بين گروندگان راستين قرآن، همان بهره گيرى از نيروى ايمان آنانست; اما جامعه اى كه از آفاق روشن دين دور، و در تاريكى جهل و غفلت فرو افتاده باشد، نمى تواند از اين آتش كه در خرمن هستى مردمان در افتاده است; دورى بجويد.

3 - از راههاى پيشگيرى اسلام، در اين امر، مجازات شرابخوار است. «حدّ(2)» شرابخوار هشتاد تازيانه است و

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- وسائل الشيعه، ج 17، ص 254 و 256 .

2- ميزان كيفرى كه براى بزهكار، در احكام شرعى رسيده است حدّ ناميده مى شود.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  10  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

چگونگى اجراى حدّ چنين است كه او را برهنه سازند و تنها عورت او را بپوشند و تازيانه را بر بدنش فروكوبند، اما بايد از زدن برصورت و بر جاهاى خطرناك پرهيز كنند. براى بار دوم نيز همين حد است اما بار سوم براساس گفته ى بيشتر فقها، بايد كشته شود.(1)

4 - مبارزه ى منفى

اسلام براى ايجاد نفرت ذهنى وعملى نسبت به شراب خوارى، به يك رشته مبارزه هاى منفى نيز دست يازيده است تا مگر باده خواران، در جامعه خود را خوار و تنها و سرافكنده ببينند و از آن پرهيز كنند و نيز هشدارى براى ديگران باشد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- شرح لمعه، ج 2، ص 350، كتاب حدود (برخى نيز گفته اند كه در مرتبه چهارم بايد كشته شود).

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  11  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

در اين زمينه، پيامبرعزيز اسلام (صلى الله عليه وآله)دستور مى دهد كه:

ميگسار اگر بيمار شد به عيادتش نرويد و اگر مُرد در تشييع جنازه اش حاضر نگرديد و اگر به چيزى گواهى داد، تصديقش نكنيد و چون به خواستگارى آمد برانيدش و اگر امانتى طلبيد، درستكارش ندانيد.

در روايتى ديگر آمده است كه گفتارش تصديق نمى گردد و شفاعتش پذيرفته نيست و...

هم در جاى ديگر آمده است: از او دختر نگيريد و با او ننشينيد...(1)

امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: ... آنكه دختر را به ميگسار

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- وسائل الشيعه، ج 17، ص248و249 حديث هاى 4 و 5 و7 و8 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  12  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

تزويج كند، چنانست كه او را در آتش افكنده.(1)

هم از آن حضرت پرسيدند: در مورد سفره يى كه بر آن شراب يا مسكرى نهاده اند چه مى فرماييد؟

فرمودند: حَرُمَتِ الْمائدَةُ... آن سفره حرام است.

هم آن گرامى فرموده است: باشرابخوار همنشينى نكنيد كه چون لعنت خداى فرود آيد، همه ى اهل آن مجلس رافرا مى گيرد.(2)

پيامبر (صلى الله عليه وآله) فرموده اند: ...با ميخواره دوستى نكنيد، پشيمان خواهيد شد.(3)

5 - اسلام براى ميخوارگان عذاب دردناك اخروى نيز

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- وسائل الشيعه، ج 17، ص 249 .

2- وسائل الشيعه، ج 17، ص 299 .

3- وسائل الشيعه، ج 17، ص 299.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  13  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

پيش بينى مى كند و به آنان هشدار مى دهد:

از امام ششم (عليه السلام)نقل شده است كه فرمود: حق است برخدا كه به ميخواره چرك و خون و كثافاتى كه از روسپيان مى رود; بياشاماند.(1)

پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) فرموده اند:

آن كه شراب بياشامد، خداوند در رستخيز زهر مار و عقرب به او مى آشاماند، زهرى چنان خطرناك كه پيش از آشاميدن تمام گوشتهاى صورت او در ظرف خواهد ريخت...و اگر شرابخوار بى توبه بميرد، در ازاى هر جرعه، خداوند چرك و خون دوزخ بدو مى آشاماند(2).

همان عزيز مى فرمايند:

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- وسائل الشيعه، ج 17، ص 260 و 301 .

2- وسائل الشيعه، ج 17،ص 260 و 301 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  14  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

شرابخوار تشنه مى ميرد و تشنه در گور مى رود و تشنه برانگيخته مى شود و هزار سال فرياد تشنگى برمى دارد; آنگاه آبى جوشنده همچون فلزّ گداخته- كه صورت ها را كباب مى كند - پيش رويش مى نهند و لهيب آن گونه هايش را مى پزد و دندان هاو چشمانش را فرو مى ريزد و چون بياشامد، همه و هر چيز كه در اندرون اوست مى گدازد.(1)

امام پنجم (عليه صلوات اللّه) مى فرمايند:

به رستاخيز چون مى خواره را مى آورند، رويش سياه و زبانش ازكام در آمده و لعاب دهان برسينه اش جارى است...(2)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- مستدرك الوسائل، ج 3، ص 137 چاپ قديم.

2- وسائل الشيعه، ج 17 ،ص 237 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  15  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

امام ششم،صادق(عليه السلام) مى فرمايند: بين ما و آن كه مسكرات مى نوشد ارتباطى نيست (يعنى به رشته ى ولايت چنگ نزده است و ما ملزم به حفظ او نيستيم.)(1)

چگونه شراب خوار مى تواند ازمى گسارى پرهيزكند؟

1 - نخستين راه در اين مبارزه، استوار ساختن پايه هاى ايمانى راستين و تقويت اراده است.

آن كه به اين بيمارى خطرناك دچار شد بايد نخست بپذيرد كه اين كار برخلاف دين و آيين و فضيلت و مردانگى است و پى آمدهاى هولناكى دارد. پس بر آن شود كه با تصميمى استوار از آن بپرهيزد. و براى پيروزى، از خداوند يارى بخواهد واز او درخواست كند كه نيرويى به استحكام پولاد بدو عطا فرمايد و با خداى

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- فروع كافى، ج 6، ص 398 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  16  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

خويش در خلوت; به مناجات و پيمان بنشيند كه:

اى برآورنده ى تاك از خاك، دست مرا نيز بگير و از خاك اين مذلت و خوارى برآور تا پاك و سالم و برومند به سود و سعادت خويش و ديگران، با تو پيمانى ناگسستنى بربندم كه لب از نوشيدن اين زهر فرو بندم.

و چون چنين پيمان مقدسى با خداوند بزرگ بست، بايد بداند كه نبايد آن را شكست كه عهد شكستن از ناجوانمردى و نشان سستى و بى ارادگى است و در مورد عهد با خداوند; بريدن پيمان، نشانه ى نهايت بى شرمى است.

اين كار غيرممكن نيست: كسانى را مى شناسيم و سراغ داريم كه پس از يك دوره ى طولانى اعتياد بر اثر يك آگاهى و توجه به خداوند، مردانه تصميم گرفته اند كه بازگردند و آن را ترك كنند و موفق نيز شده اند.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  17  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

2 - راه ديگر، يادآورى زيان جسمى، روانى و اقتصادى آن است.

به راستى اگر سازمان هاى جهانى بهداشت و مسئولان امور كشورها، تنها به قطعنامه، سمينار و سمپوزيوم اكتفا نورزند و با مبارزه يى پيگير برضد شراب خوارى، دلسوزانه خطرهاى ناگوار و زيانهاى مرگبارش را از طريق وسايل ارتباطى جمعى به صورت يادآوريهاى هر روزه، گوشزد كنند; خدمت بزرگى به سلامتى، اخلاق، اقتصاد جامعه و افراد كرده اند، اما دريغا كه اين برنامه ها با سياست استعمارى كشورهاى اسم و رسم دار، چندان موافق نيست....

3 - بايد از آميختن با افراد آلوده به الكل شديداً پرهيز كرد و به جاى آن با افراد برومند و سالم و پاك و شايسته آميزش نمود. نيز بايد از شركت در مجالس و جشنهاييكه

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  18  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

كه در آن مواد الكلى مصرف مى شود، دورى جست، به جهت تأثير ناپسند همين مجالس است كه اسلام حتى شركت در چنين مجالسى را اكيداً منع فرموده است.

با اين كار، علاوه بر آن كه هر فرد بيزارى و تنفر عملى خود را از افرادشرابخوار اعلام مى دارد; از خطر ابتلا نيز مصون مى ماند و موجب تنبيه ديگران نيز مى شود.

4 - از جمله روشهاى ترك اعتياد، روشى است كه بيشتر از عهده ى قواى انتظامى برمى آيد يعنى گرفتن عكسهايى از افراد مست در حالات ويژه ى مستى و به هنگام تلوتلو خوردن و بدمستى كردن و نيز ضبط كردن عربده ها و سخنان ناهنجار و شرم آورى كه در آن حال از آنان صادر مى شود «به وسيله ى نوار ضبط صوت» تا پس از آن كه به حال عادى بازگشتند خود ببينند و بشنوند; قهراً اين روش نيز در پاره اى از افراد بى اثر نخواهد بود،

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  19  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

و البته اگر اين كار همراه با اندرزهاى صميمانه و دلسوزانه باشد، تأثير عميق ترى خواهد مى كند.

5 - بايد دولت ها و سازمان هاى مبارزه با اعتياد الكل، راههاى ترك آن را با وسايل سهل، در دسترس معتادان بگذارند و از طريق دارو، درمان، ايجاد سرگرميهاى سودمند و راهنماييهاى دقيق علمى و طبى; به معالجه ى چنين كسانى بنشينند. البته بايد توجه داشت كه درمقام درمان بايد با اينان چنان چون يك بيمار رفتار كرد نه يك منحرف. 

*  *  *

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  20  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

فقاع يا آبجو

برخى بدين پندار كه الكل موجود در آبجو، از الكل شراب كمتر است و يا بدين تصور كه شراب حرام است نه آبجو، به نوشيدن آن مبادرت مىورزند. غافل از آن كه نخستين خطرى كه بانوشيدن آبجو، آنها را تهديد مى كند، اعتياد به الكل است زيرا با نوشيدن تدريجى آبجو، بدن به مقدار الكلى كه در آن است عادت مىورزد و چون ديگر به همان اندازه اكتفا نمى كند، افزونى مى طلبد. و ناگزير شخص به مواد الكلى قويتر معتاد مى گردد.

بايد توجه داشت كه الكل موجود در آبجو هم كم نيست: گاهى تا 12 درصد الكل دارد. زيانهاى جسمى همين مقدار را نيزبرمعده و روده، نمى توان ناديده گرفت.

ديــن مقدس اسلام، آبجو را نيز حرام فرموده است:

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  21  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

حضـرت امام هشتم رضا(عليه صلوات الله) مى فـرمايد: فقاع شراب مجهولى است، آن را مياشـام; اگر حـكم در دسـت من بود (يعنى زمام حكومت ظاهرى را در دسـت مى داشتم) فروشنده ى آن را مى كشتم و آشامنده اش را تازيانه مى زدم.(1)

عماربن موسى مى گويد: كه از امام صادق(عليه السلام)درباره ى آبجو پرسيدم، فرمود:

آبجو نيز شراب است.(2)

شخصى نامه اى به امام رضا(عليه السلام) نوشت و از آبجو پرسيد فرمودند: فقاع هم چون شراب حرام و خورنده ى آن مانند شرابخوار است(3).

پيشواى بزرگ اسلام حضرت محمد بن عبداللّه(صلى الله عليه وآله)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

3و2و1- فروع كافى، ج 6، ص 424 و 423.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  22  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

رسول خدا(عليه صلوات الله) مى فرمايند:

هر «آشاميدنى» كه سرانجامى چون سرانجام شراب دارد; حرام است.(1)

از اين گفتار خردمندانه چنين برمى آيد كه هرچه (آبجو يا غير آن) كه چون خمر، مستى آورد و هستى ببرد; حرام و نوشيدن آن از نظر اسلام ممنوع است.

كلام را با اين يادآورى به پايان ببريم كه مسلمانان به حكم وظايف دينى، و براى خرسندى خداوندتوانا و بينا، بايد از آشاميدن هرگونه مسكر بپرهيزند; يا دست كم اگر از خداى شرم نمى كنند (كه چنين مباد) و به خاطر خدا دست برنمى دارند; به خاطر سلامت جسم و روح خويش، از آن پرهيز كنند كه اضـافه برسلامتى اجر

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- مستدرك، ج 3، ص 141 چاپ قديم .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  23  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

و پاداش هم دارد زيرا تَرك مـيخوارگى چندان مورد توجه اسلام اسـت كه اگـر كـسى تـنها بـراى سلامت جسم و روح خويـش از نوشيدن آن خـوددارى كنـد; از مزد معنوى نيز محـروم نمى گردد. اين روايت را در همين مورد با هم بخوانيـم كه: پيشـواى گرامى اسلام حضرت پيامبر(صلى الله عليه وآله)در وصيت خويش به حضرت امير(عليه السلام)فرمودند: كـسى كه بـراى غير خـدا نيز، از آشـاميدن هـرگونه مـست كننده يى خويشتن دارى كند; خداى از نوشابه هاى سر به مُـهر بهشـتى بدو مى آشاماند، حضرت(عليه السلام) با شگفتى پرسـيدند: براى غير خـداهم؟ پيامبر فرمودند:« آرى; به خدا سوگند، اگر براى نگهداشت جسم و جان خويش نيز باشد، خـدا او راسپاس مى گويد و پاس مى دارد.(1)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- وسائل الشيعه، ج 17، ص 243 عن النّبِّى صَلّى اللّهُ عَلَيْهِ و آلِهِ فىوَصِيَّته لِعَلىّ (عليه السلام): قال يا عَلىُّ مَنْ تَرَكَ الْخَمْرَ لِغَيْرِ اللّهِ، سَقاهُ اللّهُ مِنَ الرَّحيقِ الْمَختُومِ، فَقالَ عَلىٌ(عليه السلام): لِغَيرِاللّهِ؟ فَقال نِعَمْ وَاللّهِ صِيانَةً لِنَفْسِه فَيَشْكُرُه اللّهُ عَلى ذلِكَ .