با نگرانى ها چه بايدكـرد؟

دوره پنجم، شماره سه

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  2  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

نام جزوه: با نگرانى ها چه بايد كـرد

نويسنده: هيأت تحريريه مؤسسه در راه حق

ناشر: مؤسسه در راه حق قم - تلفن 2-7743221

تيراژ: 20000 جلد

نوبت چاپ : مكرّر

تاريخ چاپ : 1378 هـ ش

قطع : جیبی

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  3  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

چگونه با نگرانى هاى فكرى مبارزه كنيم؟

ميليون ها مردم در چنگال دشمنى پنهان اسيرند.

دشمنى كه بيش از بسيارى بلاها و بيمارى ها، آسيب مى رساند.

اين دشمن، نيرو و سلامتى ما را تهديد مى كند، زندگى را تلخ و عمر را كوتاه مى كند.

نگرانى هاى فكرى غالباً با توهّمات و خيالات بى جا، زندگى را تاريك مى كند و انسان را دچار شكنجه و عذاب جهنمى خود مى سازد. چون خوره طبقات مختلف اجتماع و انسانهاى متمدن را مى خورد ولى با

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  4  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

همه ى زيان هاى طاقت فرسايى كه دارد، باز قابل معالجه و كنترل است: انسان مى تواند افكار خويش را كنترل كند و نگرانى را از مغز خود دور سازد، از غم و اندوه جانكاه برهد و شادمان و خاطر جمع زيست كند.

و اين كار وقتى ممكن است كه راه مهار كردن و مبارزه با نگرانى هاى فكرى را بداند و بفهمد كه بايد چگونه به جنگ نگرانى برود. و از همه مهم تر بايد علل و عوامل آن را دريابد و بداند چه چيزى موجب نگرانى شده است. بنابراين وقتى در بررسى هاى خويش، موجبات آن را يافت، آن گاه مى تواند براى هر يك، از راه ويژه ى آن وارد مبارزه شده و آن را چاره جويى كند.

مثلا ناراحتى و نگرانى اگر در اثر امراض جسمى و بيماريهاست، بايد پيش از آن كه به مرحله ى غيرقابل علاج برسد، به پزشك متخصص مراجعه كند تا با به كار

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  5  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

بستن دستورها و راهنمايى هاى او و استراحت، بهبود يابد.

و نيز فراموش نكند كه تلقين در ايجاد يا شدّت بيمارى خيلى مؤثّر است; ممكن است انسان سالمى با اين تلقين كه: بيمار است دچار نگرانى شديد شود و همين تلقين بى جا او را ناتوان سازد.

برعكس با تلقين سلامتى مى تواند تدريجاً بهبود يابد. اين شيوه در بسيارى از بيمارى ها بهويژه بيمارهاى «روان تنى» خيلى مؤثّر است. و اگر پس از مراجعه و مداوا در اثر تلقين، بهبودى نيافت و يا مرضى، غيرقابل علاج تشخيص داده شد بايد با بردبارى، خود را براى پذيرش و تحمّل آن آماده سازد و با سرگرمى ها و مطالعه، آن را فراموش كند تا با اين روش، از بيمارى جلوگيرد يا از شدّت آن بكاهد.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  6  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

ولى همان گونه كه اشاره شد; اكثر نگرانى ها فكرى است و همين نگرانى هاى فكرى، خود توليد انواع بيمارى هاى روانى و جسمى مى كند و براى چاره جويى بايد نكات ذيل را مراعات كرد:

1 - بازگو كردن عقده ها

روان شناسان معتقدند كه اندوه و نگرانى اگر واپس زده شود موجب عقده ى حقارت شديد و خطرناك مى گردد.

بايد فكر و دل را از نگرانى ها خالى كرد و بهترين راه آن در ميان گذاشتن عقده ها با دوستان است; البته با دوستى دل سوز يا شخصى كه راه چاره دست اوست تا با اين كار از انفجار درون جلوگيرى شود و نيز چاره جويى به عمل آيد.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  7  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

بنابراين اگر مشكلى برايتان پيش آمد و حادثه يا اشتباهى باعث نگرانى شما شد، بايد با پدر و مادر يا دوست دل سوز در ميان بگذاريد و درد دل كنيد و عقده ها را خالى و چاره جويى نماييد.

اگر عامل نگرانى مصيبتى دل خراش يا حادثه يى ناگوار باشد، گاهى اشك ريختن بسيار مفيد است تا ناراحتى شديد را بر طرف سازد. بارها ديده يا شنيده شده است كه افرادى از زن، مرد، پسر و دختر مى گويند «چه راحت شدم اگر گريه نمى كردم، دق مى كردم. خوب شد كه چند قطره اشك ريختم.» مسلّماً اين خود موجب آرامش روحى و تسكين قلب مى باشد. البته معناى گريه گله نيست تا با مقام صبر نسازد(1).

____________________

1- بلكه بدان جهت است كه اين مصيبت ها به صورت عقده در نيايدوانسان از درون منفجر نشود.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  8  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

2 - توبه و طلب آمرزش

اگر نگرانى شما در اثر معصيت و گناهى است كه مرتكب شده ايد; روح و فكر شما زير تازيانه ى وجدان، دچار شكنجه و عذاب مى شود; براى رهايى و نجات به دامن توبه پناه ببريد. و از خدا طلب آمرزش كنيد و بخواهيد كه ديگر پيرامون گناه نگرديد تا آرامش روح را بازيابيد.

اسلام بهترين راه را در اين زمينه پيشنهاد كرده است، اسلام مانند مسيحيّت نمى گويد: فقط در روزهاى يكشنبه در كليسا نزد كشيش زانو بزن و به گناهان خويش اعتراف كن تا پدر روحانى! گناهانت را ببخشد.

كشيش چه كاره است تا گناه را ببخشايد؟ انسان بايد با

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  9  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

خدا راز و نياز كند و از او آمرزش بخواهد. چه بسيار كسان كه نمى توانند تمام عقده ها و اسرار، عوامل نگرانى و گناهان را پيش هر كسى اظهار كنند; يا به هيچوجه نمى خواهند كسى به اسرار درونشان پى برد، نه دوست، نه كشيش، نه حتى پدر و مادر!

آيين فطرى اسلام، تسهيلاتى قائل شده و مى گويد: هر وقت و در هر حال حتى در نيمه ى شب، در دل تاريكى ها و محيط خالى و خلوت، با خداى خويش درددل كن و از خداى مهربان، قادر و آمرزنده، طلب آمرزش نما، و با او عهد كن كه حقوق مردم را بپردازى و ديگر به گناه آلوده نشوى، آن گاه خدا تو را مى آمرزد هر چه هم گناه تو سنگين باشد، و آرامش دل و شادى خاطر و تسكين قلب را باز خواهى يافت، بدون آن كه شخصيت خويش را نزد كسى خرد كنى و يا انسانى را از

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  10  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

اعمال و اسرار نهان خويش با خبر سازى.

3 - راه موفقيّت در تحصيل

اگر عامل نگرانى، ناكامى در تحصيل، شغل و پيشه است، به جاى آن كه بگذاريد اين ديو نگرانى درون شما لانه كند و شما را از پاى اندازد; بكوشيد علل محروميّت را با كنجكاوى به دست آوريد و سپس با تصميم و پشتكار به درس خواندن بپردازيد، آن قدر مطالعه كنيد و درس بخوانيد تا به پيروزى خود يقين كنيد و ضمناً بكوشيد كه اشتباههاى گذشته تكرار نشود و تنبلى و بى حالى و همچنين اضطراب و دودلى را در وقت امتحانات از خود دور كنيد و پيش از امتحانات شب ها زودتر بخوابيد و صبح ها پيش از اذان صبح بيدار شويد زيرا هم نيروى شما بازآفرين شده و هم آمادگى فهم و

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  11  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

حفظ مطالب در ذهن شما در آن وقت بيشتر است و هم سروصدا و موانع خيلى كمتر. و فراموش نكنيد كه يكى دو ساعت پيش از شروع هر امتحانى استراحت فكرى لازم است; تا آمادگى كامل براى درك سؤالات و سرعت انتقال فكرى داشته باشيد. مطالعه ى شتاب زده در اين لحظات زيانمند است.

خلاصه اضطراب و ناراحتى و ترس بى جا، در خود راه ندهيد كه بدون ترديد با رعايت اين برنامه موفّق خواهيد بود.

4 - راه موفقيّت در كسب و كار

براى موفقيّت در پيشه و شغل با ديدن افراد كوشا و توكّل به خدا و اعتماد به خويش مى توان موفّق شد. چه بسا ديده يا شنيده شده است كه انسان هايى در يك رشته

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  12  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

هميشه عقب بوده و يا شكست خورده اند ولى با تغيير شغل و يا رشته ى تحصيلى يا كار، موفّقيت هايى به دست آورده اند. موفقيّت هاى مهم در زمينه هاى علمى، تجارى، صنعتى حتى سياسى و نظامى!

امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد: خداوند بزرگ راه هيچ روزى و درآمدى را بر مؤمنان نمى بندد مگر آن كه راه بهتر و مفيدترى را مى گشايد(1).

هم چنين اگر در شهرى نتوانستيد كسب و تجارت كنيد مى توانيد به شهرهاى ديگر كوچ كنيد. رسول گرامى اسلام فرمود: آن گاه كه گرفتارى زندگى و تنگى معيشت به كسى روى آورد بايد براى كسب و كار بيرون برود و موجب غم و اندوه خود و خانواده اش نگردد(2).

______________________

1- وسائل، ج 12 ، ص 33 .

2- وسائل، ج 12 ، ص 12 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  13  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

و اگر در تجارت با شكست روبرو شديد، روشن است كه اين شكست تجارى، علل اقتصادى دارد، و بايد به متخصص فنّ تجارت و اقتصاد رجوع كنيد تا عوامل شكست شما را بررسى كند. مشورت با تجّار موفّق و صاحب نظران اقتصادى در برخى موارد لازم و ضرورى است. چرا كه از اين راه مى توانيد از تجربه ى آنان درس بگيريد، بديهى است كه بهترين راه موفقيّت، بهره بردارى از تجربه ى ديگران است كه سال ها در اين فن آزموده شده اند.

بعلاوه شما بايد توجّه كنيد كه در شهر شما صدها نفر ثروتمند و سرشناس در يك لحظه تمام هستى خود را از دست داده و يا ورشكست شده اند و يا افرادى كه زندگى را از هيچ شروع كرده و آه در بساط نداشته اند ولى در اثر پشتكار و تلاش با صبر و حوصله و استفاده از تجربيات

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  14  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

ديگران و تكرار نكردن اشتباه هاى گذشته، همه چيز را بازيافته و به موفّقيت هاى بزرگى رسيده اند و شخصيّتى ممتاز كسب كرده اند; شما چرا نتوانيد چنين باشيد، مگر از ديگران چه كم داريد؟

5 - راه موفقيّت كسى كه درآمد زيادى ندارد.

اگر با تلاش و تكاپو نتوانستيد درآمد زيادى داشته باشيد، باز نبايد نگران شويد و راه حل اين است كه درآمد مختصر خود را عاقلانه صرف كنيد، زندگى را ساده و ساده تر كنيد و احتياجات خود را به حدّاقل محدود كنيد تا زندگى براى شما شيرين و لذّت بخش شود و بدانيد كه بيشتر ناراحتى ها و تشويش ها، نتيجه ى آزمندى و بلندپروازى و نداشتن عقل معاش است.

امام(عليه السلام) فرمود: كسى كه مراعات اقتصاد كند

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  15  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

من ضمانت مى كنم كه فقير نگردد(1).

امام صادق(عليه السلام)فرمود: تقدير و تنظيم برنامه ى اقتصادى و زندگى و داشتن عقل معاش از تمامى كمال انسانى است(2).

امام باقر(عليه السلام) فرمود: «كسى كه اقتصاد در معيشت و حساب صحيح دخل و خرج در زندگى نداشته باشد; خيرى در او نيست(3)...».

چه خوب است كه در زندگى اگر گنج زر نيست: گنج قناعت باشد، كه فرموده اند «القناعة مال لاينفد» قناعت مالى است كه تمامى ندارد(4).

______________________

1-وسائل ، ج 12 ، ص 41 .

3 و 2 - وسائل، ج 12، ص 42 .

4- درج گهر، ص 225 .

  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  16  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

6 - راه فراموش كردن عشق ها

برخى از جوانان گاهى به نامزد يا همسر خود آن چنان دل مى بندند كه موقعى كه بايد از او به عللى براى هميشه بايد جدا شوند نگران مى شوند; اين نيز چاره پذير است. گرچه در ابتدا فراموش كردن يك عشق شايد به نظر شما خيلى مشكل باشد، ولى در هر صورت محال نيست. به تدريج با سرگرمى هاى مفيد مى توانيد آن را فراموش كنيد و با بينش و تفكّر صحيح و بررسى همه جانبه، نامزد و يا همسر ديگرى انتخاب كنيد واى بسا ديگرى از هر جهت بهتر و شايسته تر باشد و بهتر بتواند شما را موفّق و كامياب و خوش بخت كند. و شايد آن شكست و يا جدايى از آن نامزد و يا همسر به صلاح شما بوده است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  17  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ   

7 - آن چه مشكلات را آسان مى كند.

توجّه به رضايت و خشنودى آفريدگار، يكى از راه هاى عمده رفع نگرانى هاست.

در پاره يى از موارد، نگرانى مربوط به كارهايى است كه انجام آن دشوار است، يا بازده و نفع مادى آن كار كم است، يا آن كار مصيبت بار و رنج آور مى باشد و موجب سرزنش و انتقاد مردم گردد ولى اصل كار، درست و بنيادى است.

در اين موارد مساله ى «قصد قربت» نقش مؤثّرى ايفا مى كند و انجام كار براى خشنودى خدا و اميد ثواب و پاداش الهى، بزرگ ترين مشوّق انسان است، و هم سبب مى شود كه مشكلات و اندوه و غم ها را در اين راه تحمّل كند. سختى و گرفتارى هر چه باشد و در هر شرايطى كه

  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  18  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

اتّفاق افتد، ديگران هر طور قضاوت كنند، چون خشنودى و رضايت خالق مورد نظر است و اجر و پاداش از او مى طلبد، تحمّل آن آسان مى شود.

امام حسين(عليه السلام) در سخت ترين لحظات مصيبت و بلا و ناراحتى هاى طاقت فرسا و خردكننده، به هنگام شهادت كودك شيرخوار خود كه روى دست داشت، مى گويد: آسان است بر من مصيبت هايى كه بر من فرود مى آيد چون خدا مى بيند(8).

اگر روحيه، اين چنين قوى باشد انسان مى تواند به جنگ حوادث برود و همه ى تلخكامى ها و ناراحتى ها را بر خود هموار سازد.

_____________________

1- (هون على مانزل بى انه بعين اللّه) بحار ج 45، ص 46 .

  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  19  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

8 - سرگرمى هاى سودمند

پاره يى از نگرانى ها را با سرگرمى هاى سودمند برطرف سازيد. هر وقت، دچار نگرانى و تشويش رنج آور فكرى شديد، به مطالعه ى كتب تاريخى، داستان هاى آموزنده از فداكارى هاى بزرگان، استقامت و تلاش طاقت فرساى دانشمندان بپردازيد. از سرگرمى هاى مهيج و غلط جنسى يا غير آن، خواه به وسيله ى مطالعه ى كتاب هاى مربوط يا تماشاى صحنه ها و فيلم هاى مهيّج، جدا پرهيز كنيد، چون مضر است و موجب ازدياد نگرانى مى شود.

ولى در عوض مى توانيد با ورزش و تفريحات، خود را سرگرم كنيد. تنها يا با دوستى به گردش و تماشاى مظاهر طبيعت باغ و چمن زار، كوه و صحرا، ساحل

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  20  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

رودخانه و... برويد بهويژه در بامداد. و قدرى درباره ى آن ها انديشه كنيد كه چگونه آن ها با متانت و آهستگى همواره وظيفه ى خود را انجام مى دهند، خورشيد آهسته آهسته از افق سر مى زند و مى درخشد، آبها آرام به راه خود مى روند. درخت ها با حوصله به خدمت ايستاده اند، كوه ها، با وقار و سنگينى به فرمان نشسته اند، اين همه آرامش و فرمان بردارى و تحمل، بهترين پند و حكمت است و درس زندگى سالم به شما خواهد داد.

«تولستوى» نويسنده ى مشهور روسى، تيرگى خاطر را با گردش در هنگام غروب و تماشاى فرورفتن خورشيد در صحراهاى بى كران و منظره ى روح افزاى غروب برطرف مى ساخت(1).

____________________

1- دانستنى هاى جهان علم، ص 50 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  21  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

گردش و مسافرت و بهويژه مسافرت هاى مذهبى و زيارت ها كه شايد به نظر برخى ها ساده جلو كند براى رفع نگرانيها و به دست آوردن آرامش فكرى و سلامت روح و جسم بسيار سودمند و ضرورى است.

رسول اكرم(صلى الله عليه وآله)فرمود: مسافرت كنيد تا سالم و تندرست باشيد(1).

به علاوه، شما مى توانيد با كار در باغچه ى خانه، تهيّه وسايل ابتدايى و دستى، تعمير برخى از لوازم خانه و يا كارهاى ديگر منزل كه همه جا و در همه ى خانه ها امكان پذير است، خويشتن را سرگرم كنيد، و بدين وسيله ديو نگرانى را از تجاوز به حريم دل و فكر خويش برانيد. كار و ورزش هاى سبك به شما نيرو و سلامتى

____________________

1- مستدرك ، ج 2 ، ص 22 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  22  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

مى بخشد و بدانيد كه كار، كسى را از بين نمى برد بلكه مايه ى سلامتى است و اين اندوه و غم است كه انسان را تباه مى سازد.

9 - به جنبه هاى مثبت و آن چه داريم بينديشيم.

گاهى اندوه و غصه چنان زندگى را بر انسان سياه مى كند و راه هاى چاره را مسدود مى سازد كه مى پندارد بدبخت ترين موجودهاست. آن چنان بى چاره و پست است كه شايستگى ادامه ى زندگى ندارد. براى اين كه نگرانى ما به اين حد نرسد مى توانيم آن را از فكر خويش بيرون كنيم. ما عادت كرده ايم به چيزهايى كه نداريم انديشه كنيم و آرزو نماييم. عوض آن كه به جنبه هاى منفى بپردازيم و خود را ناراحت سازيم مى توانيم به آن چه داريم و يا به جنبه هاى مثبت زندگى انديشه كنيم. مثلا

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  23  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

عوض آن كه بگوييد مى ترسم سرما بخورم اگر يك بار ديگر مريض شوم با اين ضعف فعلى، تمام قوا را از دست مى دهم; اگر مردود شوم، چه خواهد شد; اگر به مقصود نرسم... اگر... اگر... بهتر است كه فكر كنيد و بگوييد كه بايد خود را حفظ كنم تا سرما نخورم. با ورزش و مراعات بهداشت خود را تقويت كنم تا مريض نشوم... آنقدر درس مى خوانم تا موفق شوم... با پشتكار و تلاش و توفيق خداوند و اراده ى محكم، به هدف و مقصود خواهم رسيد... راستى هيچ فكر كرده ايد كه همين سلامتى جسمى كه داريد چقدر ارزشمند است؟ مثلا آيا حاضريد دست يا پا يا يكى از چشم هاى خود يا به طور كلى سلامتى خود را با چند ميليون تومان عوض كنيد؟ مسلّماً هر عاقلى سلامتى و داشتن اعضاى سالم را زياد اهميت مى دهد، رضايت به آن چه كه خود داريم

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  24  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

موجب خوش بينى به زندگى مى شود و نشاط و شادكامى به انسان مى بخشد.

امام صادق(عليه السلام) فرمود: خداى بزرگ مى فرمايد: «بنده ى با ايمان خود را در هيچ حالى قرار نمى دهم مگر آن كه همان را براى او مفيد و خير قرار داده باشم; پس بايد به قضا و آن چه من خواسته ام راضى باشد(1)...

و نيز آن گرامى فرمود: داناترين مردم به خدا، راضى ترين آنها است به آن چه خدا مى خواهد(2).

(و البته فراموش نشود كه رضايت به خواست خداوند در مواردى است كه مصيبتى به وقوع پيوسته و يا شكستى بر ما فرودآمده و زمان و يا عوامل پيش گيرى آن گذشته و در دست ما نيست كه بتوانيم فوراً آن را تغيير

___________________

1 و 2- اصول كافى، ج 2، ص 61 - 60 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  25  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

دهيم، و به هيچوجه اين رضايت به معناى سكون و سكوت و واگذاشتن وظايف قطعى هر مؤمن نيست، و دقيقاً به اين معنا است كه پريشان و مأيوس نباشيم و خدا را حاضر و قادر بدانيم و با توكّل و اعتماد بر او بى هيچ يأس و غم بازدارنده اى به راه ايمان و وظايف خود ادامه دهيم. و نيز در موارد ويژه يى كه براساس نظام كلى عالم، روى دادهائى وقوع مى يابد كه كوشش بشر و دست او در آن راهى ندارد مانند فرزند داشتن يا نداشتن، دختر داشتن يا پسر داشتن، مدت عمر، از دست دادن پدر و مادر يا عزيزان ديگر و... كه در اين موارد جز سرفرود آوردن در برابر خواست خداوند و دل بستن به او و به دور ماندن از يأس و كج فكرى، چاره ى ديگرى نيست و اين خود كارى شايسته و سازنده است).

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  26  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

10 - محاسبه و بررسى

عوامل نگرانى و موجبات دلهره ى خود را هر شب بنويسيد و سپس آخر هفته به آن مراجعه كنيد، خواهيد ديد كه اقلا 95% آن ها واقع نشده و بيهوده نگران بوده ايد.

5% بقيه يا چنان خفيف و ناچيز بوده كه احساس نشده است يا از عواملى بوده كه قابل دفع و پيش گيرى بوده است، اين قضيه در بيشتر نگرانيها و كابوس هاى فكرى ما جارى است چون ما عادت كرده ايم كه خود را در جهنّمى كه به وجود آورده ايم بسوزانيم و در زندانى كه خود ساخته ايم، محبوس كنيم.

چرا فكر خود را به زيبايى هاى جهان و مظاهر نشاط انگيز زندگى، جنبه هاى مثبت و سودمند، نعمت هاى متعددى كه در اختيار ما است مشغول

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  27  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

نسازيم؟ آيا بهتر نيست عوض آن كه كابوسى در فكر خود به وجود آوريم، بهشتى دل انگيز و روح افزا با افكار خويش در مغز خود ترسيم كنيم تا هميشه با نشاط و شادخاطر باشيم.

11 - بينديشيم و پس از آن به معالجه بپردازيم.

در آغاز بايد عوامل و موجبات نگرانى ها را بررسى كنيم و در مرحله ى بعد، راه هايى كه براى حل آن انديشيده ايم در نظر آوريم و تعليم نهايى را بگيريم; آنگاه وارد عمل شويم و به قول «چارلز كيترنيگ» مشكلى كه خوب تشريح و حلاجى شده باشد نصفش حل شده است(1).

بنابراين ما درباره ى رفع هر نگرانى ناچار بايد اين

____________________

1- آيين زندگى ص 65 تأليف ديل كارنگى ترجمه ى جهانگير افخمى .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  28  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

كارها را انجام دهيم:

1 - تجزيه و تحليل علل و موجبات نگرانى.

2 - چه كارهايى مى توانيم براى رفع آن ها انجام دهيم.

3 - تصميم نهايى براى انجام نزديك ترين و ساده ترين راه حل هايى كه امكان پذير است.

4 - شروع به فعّاليّت و عمل براى بر طرف ساختن آن و حتماً پس از آخرين تجزيه و تحليل مشكلات و نيافتن هيچ راه حلّ ظاهرى، باز هم خود را دست خوش غم و اندوه قرار ندهيم و از راه حل مأيوس نباشيم زيرا يأس حاكى از بى اعتقادى و بى نيازى از كمك خداوند است. ما نبايد در هيچ حالى از خدا مأيوس باشيم. «  و لاتيأسوا من روح الله انه لاييأس من روح الله الاالقوم

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  29  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

الكافرون(1).»

وقتى كسى همه راه ها را مسدود مى بيند، حتّى كمك و لطف خدا را ناديده مى انگارد و تسليم غم و غصّه و نگرانى ها مى شود. زبان حالش اين است كه من هرگز از اين غصه رهايى نخواهم يافت يا خدايى نيست تا مرا كمك و يارى دهد و اين نشان بى ايمانى و نداشتن اعتقاد به وجود خداوند قادر و مهربان است.

بايد توجّه داشته باشيم كه در پس اين نظام طبيعى و محسوس، نظام ديگرى است. خداوند آن را در بن بست هاى زندگى و در واپسين دقايق حيات بهوجود مى آورد و مسير حوداث را عوض مى كند و آن به صلاح ماست مى آفريند.

_____________________

1- سوره ى يوسف، آيه ى 87 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  30  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

از اين جهت مى بينيم كه بسيا مريض هاى نااميد وانسان هاى مأيوس كه تنها با فروغ ايمان و اميد شفا يافته اند و يا به زندگى حياتبخشى رسيده اند.

بنابراين بايد در هر حال و هر شرايط به مبدأ هستى اميدوار باشيم و از او براى گشايش كارها و حل مشكلات نيرو بگيريم.

فهرست مطالب

چگونه با نگرانى هاى فكرى مبارزه كنيم؟  ...…3

بازگو كردن عقده ها   ..............................…6

توبه و طلب آمرزش    ..............................…8

راه موفقيّت در تحصيل    .........................…10

راه موفقيّت در كسب و كار   ....................…11

راه موفقيّت كسى كه درآمد زيادى ندارد   ..…14

راه فراموش كردن عشق ها   ..................…16

آن چه مشكلات را آسان مى كند   ..........…17

سرگرمى هاى سودمند   .......................…19

به جنبه هاى مثبت و آنچه داريم بينديشيم …22

محاسبه و بررسى    .............................…26

بينديشيم و پس از آن به مطالعه بپردازيم   …27