حضرت محمد(صلى الله عليه وآله)

آخرين پيامبر

دوره چهار ، شماره شش

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  2  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

نام جزوه : حضرت محمد(صلى الله عليه وآله)آخرين پيامبران

نويسنده : هيأت تحريريه مؤسسه در راه حق

ناشر : مؤسسه در راه حق قم - تلفن 2-7743221

تيراژ : 20000 جلد

نوبت چاپ : مكرّر

تاريخ چاپ : 1378 هـ ش

قطع: جیبی

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  3  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

جاودانگى اسلام و خاتميت محمد(صلى الله عليه وآله)

خاتميت پيامبراسلام مانند يگانگى خدا نزد تمام فرقه هاى مسلمانان ثابت و روشن است و بايد گفت: قولى است كه جملگى برآنند.

دين اسلام هميشه تازه است و هرچه افق بينش ها وسيع تر مى گردد، جامعيّت آن روشن تر مى شود و شگفتى هاى آن پايان نمى يابد.

اكنون بايد حقيقت اين مسأله ى اعتقادى بررسى شود:

نخست مهم ترين علل ابدى بودن يك آيين را

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  4  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

تشريح مى كنيم و از آن پس به بررسى اسلام مى پردازيم.

1 - فطرى بودن يك مذهب مهم ترين عامل بقاء و دوام آن است، دينى كه اساس تعليماتش برپايه ى فطرت و سرشت انسان استوار باشد هميشه پا به پاى گامهاى پيش رونده ى زمان به پيش ميرود و دست فنا و زوال به آستانش راه ندارد و هرگز كهنه و از كار افتاده نخواهد شد.

2 - دستوراتى كه مربوط به زمان ومكان معينى نيست با هر پيشرفتى سازش دارد و هيچگاه گذشت زمان نمى تواند برآن خط بطلان بكشد.

به عكس، قانونى كه مربوط به زمان معين و خاصى است نمى تواند نيازمنديهاى بشر را در همه وقت پاسخ دهد مثلا اگر گفته شود مردم وظيفه دارند در حمل و نقل و مسافرتها تنها از مَركب هاى طبيعى مانند اسب و

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  5  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

شتر استفاده كنند اين قانون نمى تواند باقى بماند و خود به خود از بين مى رود، چه آنكه نيازمندى هاى نو ايجاب مى كند كه بشر از وسائل جديد بهره بردارى كند.

يكى از علل اينكه اديان سابق قابليت بقاء و دوام ندارد همين است كه براى زمان خاص و جمعيت معينى بوده است.

3 - جامعيت:

دين جاويد بايد همه جانبه باشد و تمام مسائل مورد نياز بشر را پاسخ دهد. روح تشنه و متلاطم بشر با يك سلسله تشريفات غلط و بى اثر از قبيل عشاء ربانى و خوردن نان و شراب و نصب صليب، سيراب نمى شود و آرامش واقعى نمى يابد بلكه نيازمند قوانين و دستورات همه جانبه ايست كه او را در سراسر زندگى راهنما باشد و مشكلات اجتماعى وى را حل كند.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  6  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

4 - راهنمايى در بن بست ها:

مقررات عمومى گاهى در اثر برخورد با يكديگر يا پيش آمدن ضرورت و ناچارى، بشر را در بن بستى قرار مى دهد كه نمى تواند بداند چه كند؟

از اين رو دين ابدى و جاويد بايد اضافه بر اين مقررّات عمومى، قوانين ديگرى داشته باشد كه توضيح دهد هنگام ضرورت و برخورد با مشكلات چه بايد كرد، در آن صورت است كه با هر زمان و هر حالى مى سازد و مى تواند براى هميشه مفيد باشد.

موضوعات فوق مهمترين علل بقاء ودوام به شمار مى آيد كه در قوانين اسلام رعايت شده است. اينك توضيح آن را مى خوانيم:

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  7  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

اسلام آيين جاويد

1 - اسلام در سيستم قانونگذارى خود فطرت و سرشت بشر را كه همواره ثابت است در نظر گرفته وبه نيازمنديهاى او پاسخ مثبت داده است.

برنامه هاى اسلامى آن چنان تنظيم شده كه تمام غرائز انسان را تعديل مى كند، مثلاً براى اعمال غريزه ى شهوت طرح هاى مختلف و ساده اى پيشنهاد مى كند كه مى تواند آنرا ارضا كند و از سوى ديگر از آزادى بى حد و حساب آن جلوگيرى مى كند تا مفاسد و بدبختى هاى آن دامنگير اجتماع نگردد.

2 - قوانين اصلى اسلام مربوط به زمان خاصى نيست تا باگذشت زمان و تحوّل و تكامل موجودات تغيير آن لازم باشد بلكه با تمام زمانها و هر حالتى

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  8  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

هماهنگ است و مى تواند آنچه براى جامعه ها مفيد و لازم است تعيين كند.

در برنامه هاى جهاد اسلامى هيچ ديده نمى شود كه روى وسايل موجود در آن زمان مثلا جنگ با شمشير تكيه كرده باشد. بلكه به طور كلى دستور مى دهد: در برابر دشمن تحصيل نيرو و قوا كنيد تا بتوانيد از حقوق حياتى خود دفاع نماييد و بر آنان چيره و پيروز شويد.

اين يك اصل كلى و جامع است، كه با هر پيشرفتى مى سازد و مى تواند هميشه راهنما باشد. در ساير برنامه ها نيز چنين است.

3 - اسلام براى بن بستهاو ضرورتهايى كه پيش مى آيد قوانينى به نام قانون اضطرار، قانون لاحرج و

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  9  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

قانون لاضرر و غيره(1)... دارد كه مى تواند هر مشكلى را حل كند. علاوه بر آن امام و جانشينان پيامبر(صلى الله عليه وآله)و مراجع تقليد مى توانند در بن بستهاى اجتماعى، راه حل قطعى را پيشنهاد كنند.

4 - برنامه ى اسلام از تمام برنامه هاى مكتبهاى ديگر دامنه دارتر است. در اسلام مسائل حقوقى، اقتصادى، نظامى، اخلاقى و غيره به عاليترين صورت طرح شده است و در اين زمينه ها دانشمندان علوم اسلامى هزاران كتاب تأليف كرده اند كه منابع آن همان قرآن و گفتار پيامبر اسلام و خاندان پاك او مى باشد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ قانون اضطرار، در مورد ناچارى، قانون لاحرج در مورد مشقت و ناراحتى شديد و قانون لاضرر در مورد ضرر، جارى ميشود البته شرايط و خصوصيات آن در كتاب هاى فقه و اصول بيان شده است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  10  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

با توجه به نكات فوق، هر خردمندى مى داند اسلام آيين كاملى است كه مى تواند هميشه نيازمندى هاى بشر را پاسخ مثبت دهد و با اين وضع نيازى به آيين جديد و پيامبر نوين نيست.

خاتمّيت از نظر قرآن

جامعيت شريعت اسلامى و خاتميّت حضرت محمد(صلى الله عليه وآله)در ضمن آياتى بيان شده است كه نمونه اى از آن را به شرح زير مى خوانيد:

1 - «وتمّت كلمة ربك صدقاو عدلا لامبدّل لكلماته و هوالسميع العليم»(1)

كلام پروردگار تو از روى راستى و عدالت كامل شد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ سوره ى انعام، آيه ى 115 - تفسيرالميزان، ج 7، ص 348 - تفسير منهج الصادقين، ج 3، ص 439 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  11  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

كسى را توانايى تغيير دادن آنها نيست او شنوا و داناست.

2 - «ما كان محمّدٌ ابا احد من رجالكم و لكن رسول اللّه و خاتم النبيين....»

محمد پدر هيچ يك از مردان شما نيست. همانا او فرستاده ى خدا و آخرين پيامبران است(1).

كلمه ى خاتم به فتح تاء يا كسر آن هر گاه به كلمه يى كه جمع است اضافه شود، به معناى آخر مى باشد و خاتم النبيين در اين آيه، يعنى آخرالنبيين(2)نبى اعم از رسول است.(3)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ سوره ى احزاب، آيه ى 40 .

2 ـ لسان العرب، ماده ى ختم .

3 ـمفسرين ودانشمندان براساس لغت و آيات قرآن و روايات معتبر عامه و خاصه تصريح كرده اند كه نبى اعم از رسول است. خواستاران مى توانند به كتاب هاى جامع الجوامع، ص 275 - تفسيرالميزان، ج 2، ص 144 - تفسيرالكشاف، ج 3 ص 164 - تفسير بيضاوى ¬®ص 447 -مجمع البيان، ج 7، ص 91 - روح المعانى، ج 22، ص32 و غيره مراجعه كنند.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  12  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

بنابراين تمام پيامبران نبىّ بودند، پس آيه ى شريفه كه مى فرمايد محمدخاتم النبيين است يعنى محمد(صلى الله عليه وآله)آخرهمه ى پيامبران است وپس از او نه نبى مى آيد و نه رسول ونه صاحب كتاب و نه غير آن.

3 - «انّ هذا القرآن يهدى للتى هى اقوم»(1)

اين قرآن راهنماى پابرجاترين و استوارترين برنامه هاست.

بديهى است با اين كيفيت نيازى به برنامه هاى ديگر نيست.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ سوره ى اسراء، آيه ى 9 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  13  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

خاتميّت از نظر روايات

موضوع خاتميت آن قدر در مدارك اسلامى آمده كه از روشنترين مسائل اعتقادى به شمار مى آيد.

اينك نظر شما را به چند نمونه از روايات جلب مى كنيم:

1- پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله)خود فرمود: بدانيد پس از من پيامبرى نخواهد آمد و شريعت ديگرى پس از شريعت من نمى آيد(1).

2- امام باقر(عليه السلام)فرمود: خداوند به كتابتان كتابها را و به پيامبرتان پيامبران را خاتمه و پايان داد(2).»

3- على(عليه السلام) فرمود: خداوندحضرت محمد(صلى الله عليه وآله)را

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ «قال النبى(صلى الله عليه وآله)ايهاالناس انه لانبىّ بعدى ولاسنة بعدى...» مستدرك، ج 2، ص 262 .

2 ـ اصول كافى، ج 1، ص 177 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  14  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

بعد از همه ى رسل و فرستادگان آورد و به او وحى را پايان داد(1)».

4- پيامبر(صلى الله عليه وآله) به على(عليه السلام)فرموده است: تو نسبت به من مانند هارون نسبت به موسى هستى، فرقى كه هست در اين است كه بعد از من پيامبرى نخواهد آمد(2).

5- حضرت رضا(عليه السلام) فرمود: شريعت محمد(صلى الله عليه وآله)تا رستاخيز نسخ نمى گردد و نيز پيامبرى پس از او تا رستاخيز نخواهد آمد(3)...».

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ «...فقفى به الرسل وختم به الوحى» - نهج البلاغه ى فيض الاسلام، خطبه ى 133، ص 403 .

2 ـ قال رسول اللّه(صلى الله عليه وآله)، «اما ترضى ان تكون منى بمنزلة هارون من موسى الاانه لانبى بعدى.» - كامل ابن اثير، چاپ 1385، ج 2، ص278.

3 ـ قال على بن موسى الرضا(عليه السلام): «... و شريعة محمد(صلى الله عليه وآله)لاتنسخ الى يوم القيامة و لانبى بعده الى يوم القيامة...»- عيون اخبارالرضا، طبع قم، ج 2، ص 80 .

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  15  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

اين ها و بسيارى احادث ديگر يادآور خاتميّت پيامبر(صلى الله عليه وآله)و اشاره كننده به جاودانگى آيين پاك و جامع و راستين اسلام است.

شكوه محتواى اين دين و بلندى مفاهيم آن و گستردگى و عموميّت قواعد آن، ضامن تازگى و جاودانگى آن است كه تا روز قيامت ادامه دارد.

پس چه بهتر آن كه در راه گسترش اسلام بكوشيم و همگان را از اين آيين جامع و كامل، بهره مندسازيم.

اشتراک نشریات رایگان

سامانه پاسخگویی