جهان و عربستان پيش از اسلام

دوره سوم، شماره یک

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  2  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

نام جزوه : جهان و عربستان پيش از اسلام

نويسنده : هيأت تحريريه مؤسسه در راه حق

ناشر : مؤسسه در راه حق قم - تلفن 2-7743221

تيراژ: 20000 جلد

نوبت چاپ : مكرّر

تاريخ چاپ : 1378 هـ ش

قطع : جیبی

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  3  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

جهان پيش از اسلام

پيش از ظهور اسلام، مردم سراسر جهان از نظر عقايد و افكار، شؤون فردى و اجتماعى در وضع اسف انگيز و نكبت بارى بسر مى بردند. گر چه همه ى نقاط عالم، در وضعى كاملا يكسان نداشتند ولى به طور كلى مى توان گفت: كه همه ى مردم دنيا در انحراف هاى فكرى، پندارهاى موهوم، سنت هاى غلط اجتماعى، خرافات و افسانه ها و گرفتارى هاى اجتماعى واخلاقى باهم شريك بودند!

پيش از ظهور اسلام، يهوديان، دين موسى(عليه السلام) را

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  4  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

تغيير دادند واصول آن را به صورت خشك و جامدى درآوردند و روح ماديگرى در زندگى مردم رخنه كرده بود و متأسفانه، مسيحيت هم كه براى تهذيب اخلاق و پاك ساختن روان مردم از آلودگى ها آمده بود (و بنيان گذار آن عيسى مسيح (عليه السلام)اين وظيفه را از جانب خداوند به عهده داشت) از طرف پدران روحانى تغيير ماهيت يافت و دكانى شد براى سوداگرى اكثريت پدران روحانى مسيحى. و نيز، چون فاقد قوانين كامل براى سيستم هاى اجتماعى بود از نجات و رهبرى همه جانبه ى مردم عاجز ماند.

در نتيجه ى اين اوضاع بود كه مردم جهان در موهوم، سنت هاى غلط اجتماعى، خرافات وافسانه ها و گرفتارى هاى اجتماعى و اخلاقى باهم شريك بودند!

آتش فساد و تباهى مى سوخت... خرافات و اوهام، به

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  5  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

عنوان «مذهب»! بر مردم حكومت مى كرد: دو گانه پرستى و تثليث، بر مردم تحميل شده بود و گروه بسيارى نيز بت، آتش، گاو و ستاره را مى پرستيدند و از همه شرم آورتر پرستش آلات تناسلى زن و مرد بود كه رواج كامل داشت(1)و همين فساد و انحطاط اخلاقى و معنوى كه برهمه جاسايه افكنده بود، موجب نادرستى ها، تاريكى ها، و انحراف هاى جامعه ى بشريت گشته و خون ريزى، آدم كشى، ظلم و تعدى را در سراسر جهان گسترده و در واقع بشريت در پرتگاه سقوط ابدى قرار گرفته بود!

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ تاريخويل دورانت،ج 1، ص 95 و301 وج 4،ص304و ج7، ص95.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  6  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

عربستان در شبانگاه ظهور اسلام

عربستان كه «سرزمين سوخته»اش ناميده اند. وضع عجيبى داشت: بيابانهاى تفتيده و درّه ها و تپه هايى از ريگ را عربستان مى ناميدند! كه نه آبى داشت و نه گياهى... خارهاى تيز و داغ بيابانى را در آنجا «گياه» مى ناميدند... خانه ها و منزل هاى آنرا اگر خانه مى ناميدند، اشتباه بود، دخمه هايى بود كه در آنها موجودى به نام انسان در هم مى لوليد و با خرما و آب گنديده سدّ جوع مى كرد! جنگ و نزاع قبيله يى. اصل اساسى نظام اجتماعى مردم عربستان بود و مكه بتكده اى بيش نبود و ساكنان آن سوداگران و رباخوارانى بودند كه جان انسان را با درهم و دينار مى خريدند!

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  7  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

زندگى عشيره يى باديه نشينان و گله دارى و شبانى، همراه با فئوداليسم خون آشام، مردم شبه جزيره عربستان را رنج مى داد... بحران اقتصادى ناشى از استثمار طبقه ى حاكمه و باند رباخواران، مفهوم زندگى انسانى را از بين برده و افق سعادت اجتماعى را تيره و تار ساخته بود.

آن گروه از پولداران رباخوارى كه در مكه به كار تجارت مشغول بودند، از راه هاى نامشروع ثروت كلانى به دست آورده و به استثمار طبقات ضعيف و پايين اجتماع پرداخته بودند و در واقع، از راه رباخوارى و بهره كشى هاى ظالمانه، بر اختلافات طبقاتى ضد بشرى، مى افزودند.

قبائل عرب به سبب جهل و نادانى، در آن دوران، بيشتر به پرستش مظاهر طبيعت و بت پرستى مشغول

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  8  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

بودند و خانه ى كعبه، بت خانه ى اعراب شده بود.(1)

هر يك از سنن و نظامات اخلاقى و اجتماعى زشت و ناپسند عربستان به تنهايى براى نابود ساختن عظمت ملّتى كافى بود... كج روى هاى ضد بشرى عرب پيش از اسلام، وضعى را به وجود آورده بود كه: «ثمره اش فساد و تبهكارى، غذايش گوشت مردار، شعارش ترس و خوف و منطق و دليلش شمشير بود»!

مردم عرب به غلط گمان مى بردند كه فقط كسانى برتر و بالاترند كه از نژاد عرب باشند و داراى اصالت عربى و خون عربى! و در واقع مليّت پرستى قرن بيستم و قوميّت و ناسيوناليسم عصر ما، در آن زمان، در دوران جاهليت

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ «نهج البلاغه» خويى، ج 2، ص 173 - تاريخ جامع اديان ترجمه ى على اصغر حكمت ص 479.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  9  ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

نخستين،(1)با رنگ خاص خود، آيين مردم عرب شده بود.

در بين خود اعراب هم به تناسب ثروت و اولاد زياد، افتخارات موهوم و گوناگونى به وجود آمده بود كه هر قبيله يى با داشتن آنها، برخود مى باليد و از امتيازات قبيله ى خود مى شمرد.

غارت گرى، چپاول، وحشى گرى، تعدى، تجاوز و خيانت از صفات بارز آنها بود و آدم كشى در نزد آنان، شجاعت و قهرمانى تلقى مى شد!...

و چون دختر را ننگ مى دانستند و يا از هزينه ى زندگى و فقرو تنگدستى مى هراسيدند، دختران معصوم و بى گناه را مى كشتند، يا زنده به گور مى كردند. و اگر به

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ در مورد جاهليت عصر ما به ترجمه ى فارسى «جاهلية القرن العشرين» تأليف محمد قطب رجوع شود.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  10  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

مردى عرب، خبر مى دادند كه همسرش دختر زاييده است، رنگش از خشم سياه مى شد و از مردم كناره مى گرفت و فكر مى كرد با آن دختر چه كند آيا ننگ را به خود بپسندد و او را نگهدارى كند يا زنده زير خاك پنهان سازد (و اين ننگ! را از دامن خود بشويد، زيرا گاهى وجود يك دختر حتى در يك خانواده ننگ شمرده مى شد.(1)

امام على (عليه السلام) در «نهج البلاغه» - كتاب جاويدان خود - وضع اجتماعى مردم عرب را چنين تشريح ميكند: «...و شما اى گروه عرب، در آن هنگام پيرو بدترين كيش ها(بت پرستى) بوديد و دربدترين

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1ـ مستفاد از قرآن مجيد، سوره ى نحل آيات 58 و 59 و سوره ى اسراء، آيه ى 31 تفسير الميزان، ج 12، ص 294.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  11  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

سرزمين ها (صحراى سوزان) به سر مى برديد. در زمين هاى سنگلاخ و در ميان مارهاى پر زهرى كه از صدا نمى رميدند، اقامت داشتيد! آب تيره مى نوشيديد و غذاى نامطبوع و خشن مى خورديد و خون يكديگر را مى ريختيد و از خويشاوندان دورى مى كرديد و بت ها در ميان شما نصب شده بود و از گناهان اجتناب نمى كرديد.»(1)

بدين ترتيب مردم عرب در لجن زارى از فساد و تباهى مى زيستند و بر اثر بدآموزى ها و بى رشدى، به صورت مردمى وحشى و يغماگر و مفسده جو شده و همانند اكثر مردم جهان، خرافات و افسانه هاى واهى و موهومات بى پايه را به عنوان «مذهب» پذيرفته بودند.(2)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1ـ نهج البلاغه عبده جزء اول چاپ دمشق، ص 66 - نهج البلاغه فيض، ج 1، ص 83، خطبه 26.

2 ـ دايرة المعارف فريد وجدى، چاپ سوم، ص 255.